به گزارش خزرتیترخبر و به نقل از فارس،استان مازندران به‌دلیل برخورداری از شرایط خاص اقلیمی وآب و هوای مطبوع و وجود مواهب طبیعی از جمله دریا، جنگل، مناطق زیبای کوهستانی، اماکن زیارتی، پارک‌های جنگلی و آبشارهای طبیعی هر ساله میزبان مسافران زیادی از تمامی نقاط کشور و دنیا بوده و در سال‌های اخیر، رتبه نخست ورود گردشگر و مسافر را در میان استان‌های کشور به خود اختصاص داده است.

وجود چنین شرایط منحصر به‌فردی حتی در مقایسه با سایر استان‌های شمالی، گرچه با اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند برای اقتصاد استان بسیار سودآور باشد،اما در شرایط فعلی، در عرصه‌های محیط زیست و منابع طبیعی به‌ویژه پس از افزایش تقاضای خرید و ساخت مسکن و ویلاهای تفریحی در میان مناطق زیبای جنگلی و اراضی کشاورزی ـ به‌دلیل برخورداری از شرایط خاص طبیعی ذکرشده ـ سبب شده، مشکلات بسیاری گریبان‌گیر این استان و صدمات جبران‌ناپذیری بر آن وارد شود.

این موارد در کنار ورود میلیون‌ها مسافری که هرساله به‌ویژه در ایام نوروز، تابستان و سایر تعطیلات رسمی به مازندران سفر می‌کنند، علاوه بر ایجاد مشکلاتی در مدیریت شهری به‌ویژه در بخش ترافیک، حمل و نقل جاده‌ای و در برخی مناطق ایجاد تورم کاذب و اختلال در ارائه سایر خدمات شهری، با افزایش میزان تولید زباله‌های شهری و نخاله‌های ساختمانی که در برخی ایام و در بعضی مناطق به افزایش چندبرابری آن منجر می‌شود و بالطبع از استان نیز خارج نخواهد شد، مدیریت اجرایی پسماند شهری را نیز به‌دلیل شرایط خاص جغرافیایی و اکوسیستم حساس استان و هزینه‌های پرداخت‌شده تحمیلی در این بخش، با مشکلات زیادی روبه‌رو ساخته و آن را به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم، مسئولان و به یکی از چالش‌های اصلی مدیریت شهری تبدیل کرده است.

متاسفانه در حال حاضر شرایط به‌گونه‌ای است که به‌راحتی افراد زباله را در محیط زیست مازندران رهاسازی می‌کنند و طبیعت زیر این زباله‌ها مدفون شده که این موضوع زیبنده استان نیست و باید تدبیری جدی قبل از نابودی محیط زیست مازندران اندیشیده شود.

* عدم برنامه‌ریزی در زمینه پسماند خسارات فراوانی به همراه دارد

کارشناس مسئول آلودگی آب و خاک اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: بی‌تردید عدم برنامه‌ریزی مناسب در این زمینه و سهل‌انگاری در اجرای طرح جامع مدیریت پسماند، خسارات مادی و زیست‌محیطی فراوانی به استان وارد می‌کند.

فربد فخاری بیان کرد: برای حل این مشکلات، باید با بهره‌گیری از روش‌های نوین و علمی مدیریت اجرایی پسماند از جمله احداث کارخانه‌های کمپوست یا خرید و نصب سیستم‌های زباله‌سوز و یا سایر پروژه‌های تکمیلی و در ادامه راهبری این سیستم‌ها که نیاز به تخصیص منابع اعتباری بالایی دارد، با مشارکت مردم و بخش خصوصی و تأمین منابع اعتباری از سوی دستگاه‌های اجرایی مسئول، در این زمینه برنامه‌ریزی کرد.

وی با اعلام اینکه متأسفانه در حال حاضر برای مدیریت بخش بزرگی از زباله‌های تولیدشده در مازندران از روش سنتی دفن یا تلنبار کردن سطحی زباله‌ها در مراکز دفع استفاده می‌شود، اضافه کرد: این مورد به‌دلیل شرایط اقلیمی، جغرافیایی و توپوگرافی خاص و همچنین، اکوسیستم و محیط زیست شکننده استان و از طرفی جانمایی بسیاری از این مراکز در میان زیباترین مناطق جنگلی، کوهستانی و مرتعی، مناطق شهری و حتی سواحل، علاوه بر تخریب منابع زیستی و محیط زیست و تهدید حیات وحش، به‌دلیل ورود شیرابه‌ها به منابع پذیرنده از جمله آب، خاک و هوا و ... آلودگی محیط زیست را نیز در پی دارد.

دبیر کمیته پسماند اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران با اشاره به اینکه در حال حاضر 27 مرکز دفع زباله شهری و چند مرکز دپوی موقت و ایستگاه انتقال در استان وجود دارد، گفت: برخی از این مراکز در مناطق زیبای جنگلی یا مرتعی، برخی در نزدیکی سواحل و مجاورت رودخانه‌ها و بعضی نیز در محدوده شهری قرار دارند که تقریباً نیمی از این تعداد، فاقد مجوز زیست محیطی هستند.

فخاری یادآور شد: به استناد ماده 12 قانون مدیریت پسماندها و ماده 23 آیین‌نامه اجرایی آن، ضوابط زیست‌محیطی تعریف‌شده برای انتخاب اماکن دفن زباله شهری، شامل 34 بند بوده که انتخاب زمینی با این مشخصات در مازندران بسیار مشکل و در بسیاری از مناطق، غیرممکن است.

وی ادامه داد: بسیاری از این مراکز به‌دلیل عدم برخورداری از همه الزامات زیست‌محیطی، صرفاً برحسب ضرورت موجود و از میان گزینه‌هایی با دارا بودن بیشترین امتیازات جانبی و کم‌ترین تنش‌های اجتماعی به‌علت دور ماندن از انظار عمومی، در کارگروه‌های شهرستانی از سوی مسئولان ارشد شهری و برخلاف میل باطنی و به‌ناچار، انتخاب شده‌اند.

عضو کارگروه راهبردی مدیریت پسماند مازندران اضافه کرد: در برخی موارد نیز این انتخاب موجب‌شده مدیران شهری، هزینه‌های بسیار زیادی برای جمع‌آوری و انتقال به مراکزی که ده‌ها کیلومتر و در برخی شهرها بیش از 100 کیلومتر با محل تولید زباله فاصله دارند و ناگزیر به عبور از مسیرهای پرتردد یا مسیرهای روستایی، کوهستانی، پرخطر و پرتنش که مشکلات فراوانی با خود به همراه داشته، پرداخت کنند.

فخاری تصریح کرد: با وجود این مسائل استنباط می‌شود که با توجه به شرایط ویژه مازندران، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن، تغییر الگوی مصرف کنونی، برنامه‌ریزی درباره خرید مواد غذایی براساس نیاز و میزان مصرف دوره‌ای خانوار، استفاده صحیح و توجه به تاریخ انقضای مواد مصرفی و محصولات خریداری‌شده، استفاده از کالاهایی با کیفیت بالاتر و دوام بیشتر، استفاده مجدد از برخی کالاهایی که امکان تعمیر، بازسازی و بازگشت دوباره به چرخه مصرف برای آن مهیا بوده، به‌کارگیری روش‌های صحیح نگهداری مواد غذایی و مصرف بهینه آن، کاهش استفاده از مواد یک‌بارمصرف دیرتجزیه‌شونده، اجرای کامل طرح تفکیک زباله از مبداء در منازل و سایر موئسسات دولتی و خصوصی، استفاده مجدد از مواد و کالاهای قابل بازیافت با همکاری شرکت‌های پشتیبان و در ادامه استفاده از روش‌های نوین و سازگار با شرایط اقلیمی و فرهنگی استان با اولویت استفاده از روش‌های آلی (ارگانیک) از قبیل ورمی کمپوست و روش‌های مشابه در تولید کمپوست یا در صورت ضرورت، احتراق مواد زاید غیرقابل بازیافت و غیرقابل تبدیل براساس استانداردهای زیست‌محیطی در دستور کار مردم و مسئولان قرار گیرد که به‌کارگیری همه روش‌های مورد اشاره منجر به کاهش تولید زباله می‌شود.

وی افزود: در مجموع با این اقدامات، میزان زباله‌های تولیدشده برای انتقال به مراکز دفن را به‌شدت کاهش یافته تا در ادامه با مدیریت و برنامه‌ریزی در این بخش در یک بازه زمانی مشخص، پس از موفقیت در اجرای طرح کاهش تولید زباله، حتی با حذف برخی از مراکز دفن شهری و کاهش تعداد آن و در صورت امکان رسیدن به عددی برابر با تعداد شهرهای مرکزی انتخاب شده در اجرای طرح جامع پسماند استان ـ 9 مرکز ـ فشار وارد شده فعلی به این مراکز را کاهش دهیم.

مدرس دانشگاه پیام نور ساری یادآور شد: در طرح جامع مدیریت پسماند، مازندران به 9 منطقه تقسیم شده که در آن چند شهر مجاور با مرکزیت یک شهر با احداث کارخانه‌های کمپوست و زباله‌سوز به مدیریت بخش عظیمی از پسماندهای تولیدشده در شهرهای خود می‌پردازند.

فخاری ادامه داد: در این طرح، شهرهای مرکز محور در استان، شامل ساری، بهشهر، قائم‌شهر، بابل، بابلسر، آمل، نور، نوشهر و تنکابن است که در حال حاضر  این پروژه‌ها در مرحله عملیاتی بوده و هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.

وی خاطرنشان کرد: لازم است مسئولان اجرایی مدیریت پسماند، به‌ویژه شهرداران، بخشداران و دهیاران مناطق مختلف استان در استفاده از روش‌های نوین و تکنولوژی‌های برتر به مواردی از قبیل کیفیت زباله‌های مناطق تحت مدیریت، میزان توانایی بهره‌گیری و جذب اعتبارات و منابع مالی، نوع روش قابل استفاده براساس نیاز موجود، صرفه اقتصادی، هزینه‌های راهبری و در مواردی انرژی قابل استحصال با کم‌ترین آسیب به محیط زیست و پس از بررسی‌های تخصصی و ارزیابی‌های زیست‌محیطی توجه کنند.

کارشناس مسئول آلودگی آب و خاک اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران اظهار کرد: همچنین لازم است پروژه‌هایی تعریف و به مرحله اجرا گذاشته شود که شرایط لازم را از سوی متخصصان و کارشناسان فنی این حوزه داشته باشد و استفاده از روش‌های غیرمعمول و غیرکارشناسی شده که با واقعیت‌های موجود مطابقت ندارد باید از دستور کار مجریان و مدیران اجرایی پسماند خارج شود.

فخاری افزود: اجرای پروژه‌هایی که شرایط، قابلیت‌ها و توانایی مدیریت پسماند را براساس نیاز و کیفیت زباله‌ها و نیز شرایط  جانبی مرتبط، نداشته باشد که در برخی مواقع اجرای پروژه‌های بزرگ به چند سال زمان نیاز دارد که اشتباه در انتخاب پروژه مورد نظر و برگشت به عقب علاوه بر هدر دادن سرمایه‌های مادی و نیروی انسانی، زمان نهایی رسیدن به نتیجه را افزایش می‌دهد.

وی با تاکید بر توجه به تسریع در اقدامات، گفت: باید گام به گام و براساس واقعیت‌ها و مطابق با نظر کارشناسان فنی عمل شود.

عضو کارگروه راهبردی مدیریت پسماند مازندران از مردم استان و  مسافران و گردشگران خواست در این خصوص همکاری‌های لازم را با مدیران اجرایی پسماند و محیط زیست داشته باشند و علاوه بر تفکیک زباله‌ها، از رهاسازی پسماندها در طبیعت، مجاورت دریا، رودخانه‌ها و حاشیه جاده‌ها خودداری کرده و آن را به نزدیک‌ترین ایستگاه جمع‌آوری زباله‌ها، انتقال دهند.

فخاری یادآور شد: بسیاری از زباله‌ها در مناطقی رها می‌شوند که در محدوده تعیین‌شده جهت جمع‌آوری پسماندها نبوده و از آنجا که مدیران اجرایی پسماند به این مناطق دسترسی ندارند زباله‌ها به حال خود رها شده و در برخی مواقع در اثر پاره شدن و انتشار زباله‌ها توسط حیوانات وحشی به محیط اطراف سبب پراکندگی آن می‌شود.

وی در پایان گفت: متاسفانه برخی از افراد نیز بدون اطلاع از عواقب آتش زدن زباله‌ها در فضای آزاد و یا دفن غیر بهداشتی پسماندها موجب شده که به‌ویژه در حالت اول با انتشار دود حاوی گازهای خطرناک و استنشاق آن، سلامت خود و سایر افرادی که در معرض استفاده از آن قرار دارند را به‌شدت تهدید کرده و موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم کنند.

زباله؛ معضل مهم شهرهای ساحلی

مدیرکل امور شهری استانداری مازندران در این‌باره ، اظهار کرد: یکی از معضلات مهم شهرهای ساحلی بحث زباله است.

فرهاد عسگری با بیان اینکه در حال حاضر اقدامات خوبی در راستای حل معضل زباله در مازندران صورت گرفته است، گفت: 9 شهرستان استان به‌عنوان شهرهای هدف در این راستا درنظر گرفته شده است.

وی با اشاره به بهره‌برداری کارخانه کمپوست با محوریت شهرستان بهشهر در سفر رئیس جمهور به مازندران، یادآور شد: کارخانه زباله‌سوز 450 تنی در شهرستان ساری در حال ساخت است.

مدیرکل امور شهری استانداری مازندران یادآور شد: برای حل مشکل زباله شهرستان قائم‌شهر کارخانه کمپوست 250 تنی مدنظر قرار دارد.

این مسئول ادامه داد: همچنین برای حل معضل زباله در شهرهای بابل، آمل، نور، تنکابن و نوشهر کارخانه زباله‌سوز مورد توجه است.

عسگری با اعلام اینکه امیدواریم طی چند سال آینده تمامی مراکز دفن زباله بهداشتی و آنچه مورد تأیید محیط زیست است، سامان‌دهی شوند، اظهار کرد: امیدواریم بتوانیم معضل زباله کل استان را برطرف کنیم.

وی تصریح کرد: امیدواریم شهرداری‌ها از منابع داخلی و با بهره‌گیری از اعتبارات استانی و ملی بتوانیم بحث معضل زباله در 9 شهر مازندران را برطرف کنیم.

مدیرکل امور شهری استانداری مازندران در پایان با اشاره به اینکه یک‌سری پروژه‌ها در دست اجراست، گفت: همچنین درخصوص یک‌سری پروژه‌ها نیز هنوز اقدام خاصی صورت نگرفته و در دست مطالعه و انتخاب مشاور بوده که امیدواریم بتوانیم با جدیت این پروژه‌ها را به اتمام برسانیم.

* توجه به بحث زباله در مسیر جاده‌های مازندران

فرماندار نوشهر دراین باره اظهار کرد: کارخانه‌سوز در شهرستان نوشهر در حال ساختمان‌سازی بوده و بخشی از تجهیزات آن وارد شده که در حال حاضر پیمانکار مشغول به کار است.

علی شادمان بیان کرد: قرارداد پیمانکار اولیه به اتمام رسیده و در حال انجام مناقصه برای پیمانکار بعدی هستند که امیدواریم با اعتبارات پیش‌بینی‌شده بتوانیم این پروژه را پیگیری کرده و در موعد مقرر به بهره‌برداری برسانیم.

وی با تاکید بر اینکه به بحث زباله در مسیر راه‌ها و جاده‌ها باید بیشتر توجه شود، خاطرنشان کرد: طی جلساتی که با دهیاران داشتیم مقرر شد در مسیر راه‌ها در نقاط مختلف به اندازه مورد نیاز محل جمع‌آوری زباله درنظرگرفته شود تا مسافران زباله‌ها را در این مکان دپو کنند به این معنا که علاوه بر فرهنگ‌سازی محلی برای دپوی زباله نیز درنظر گرفته شده است.

فرماندار نوشهر گفت: رسیدن به نقطه مطلوب مستلزم فرهنگ‌سازی و انجام کارهای فرهنگی است تا زباله در نقاط مختلف طبیعت مازندران مشاهده نشود.

شادمان در پایان یادآور شد: اعتقادم بر این است علاوه بر اینکه ما مسئولان باید تلاش کنیم جابه‌جایی زباله را با سرعت در مکان تعریف شده و با کیفیت داشته باشیم، مردم نیز باید زباله را در مکان‌های تعریف شده دپو کنند.

* وضعیت نابه‌سامان زباله در ساری

عضو شورای اسلامی شهرستان ساری ، با اعلام اینکه وضعیت زباله در ساری همچنان نابه‌سامان است، اظهار کرد: در فرآیند پیش تولید، تولید، جمع‌آوری، حمل و دفن بهداشتی نتوانستیم گام موثری برداریم.

مسعود پیری با اشاره به اینکه روزانه حدود 300 تن زباله در شهرستان ساری تولید می‌شود، گفت: بحث جمع‌آوری و حمل در سال حدود 12 میلیارد تومان هزینه دارد و در نهایت زباله به‌صورت غیربهداشتی در منطقه پشت‌کوه دفن می‌شود که بسیار متأثر هستیم.

وی با اشاره ساخت کارخانه زباله‌سوز در شهرستان ساری، یادآور شد: امیدواریم این پروژه بتواند مشکل زباله ساری و چند حوزه را حل کند، در حال حاضر بحث ساخت تثبیت بستر نهایی شده و تجهیزات از چین وارد شده و در حال ساخت سازه است که در اواسط سال 95 فاز اول به بهره‌برداری برسد.

عضو شورای اسلامی شهر ساری تصریح کرد: روزانه 300 تن زباله در ساری تولید می‌شود، اگر هر خانواده ساروی در روز 200 یا 300 گرم زباله کمتر تولید کند در طول سال مبلغ چشم‌گیری نزدیک به دو یا سه میلیارد تومان صرفه‌جویی می‌کنند که این مبلغ می‌تواند به سبد خانواده‌ها برگردد؛ توقع ما از همشهریان ساروی این است در مدیریت پسماند تولید زباله کم‌تر و تفکیک زباله ما را همراهی کنند تا بتوانیم گامی موثر در راستا برداریم.

براساس این گزارش، غیر قابل بازیافت و تجزیه بودن زباله و افزایش مقدار آن به خودی خود یکی از مهم‌ترین مشکلات عصر حاضر بوده و ما ناچار به کسب آگاهی در رابطه با چگونه دور ریختن مواد غیرقابل تجزیه هستیم.

با توجه به اینکه محیط زیست ما مکانی برای زندگی و محیطی پاک و دور از هرگونه آلایندگی است، حال بعید به نظر می‌رسد که خود ما که در درون این محیط زندگی می‌کنیم و ادامه حیات ما وابسته به آن است با ریختن انواع زباله این محیط را به محیط غیرزیست تبدیل کرده و یا به عبارتی زمینه نابودی خود و سایر موجودات دیگر را فراهم کنیم؛ کافی است همه ما با آگاهی کامل در دفع و جمع‌آوری بهداشتی زباله نقش داشته باشیم؛ به امید روزی که دست در دست هم محیط زیست و جامعه‌ای پاک و بدون آلودگی بسازیم.