خزرتیترخبر: سمانه بخشی تصریح کرد: بیش از ۱۶ درصد از جمعیت کشور در استان‌های ساحلی استقرار یافته‌اند و با توجه به کیفیت این ذخایر آبی تحت تاثیر فعالیت‌های مختلف انسانی بیش از پیش آشکار می‌شود.

وی افزود: دریای خزر پهنه‌ ی آبی بسته‌ای با وسعتی در حدود ۸۶۴۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد و طول خط ساحلی این دریا در ایران در حدود ۱۰۰۰ کیلومتر است که از آستارا تا رودخانه اترک امتداد دارد و در حدود ۲۰۰ رشته رود از سواحل جنوبی خزر و از خاک ایران به دریای خزر می‌ ریزد که ۲۰ رود در این میان جزء شاخه‌های مهم محسوب می‌ شوند و این در حالی است که بسیاری از رودهای سواحل جنوبی خزر همچنان دستخوش دخالت‌های انسانی و ریزش آلاینده‌های پایدار شهری و صنعتی قرار دارند و تخلیه پساب‌های صنعتی، شهری و کشاورزی، که از سطح آلودگی قابل توجهی برخوردارند، از مهم‌ترین عوامل آلودگی آب شناگاه‌هاست.

وی اظهار کرد: دریای خزر به عنوان بزرگ ‌ترین دریاچه محصور جهان،  یکی از مهم ‌ترین دریاچه‌های دنیا از نظر اکوسیستم آبی است و نکته حائز امنیت در ارتباط با آلودگی سواحل دریای خزر به خصوص حوزه جنوبی، که متعلق به کشور ما می‌باشد، آن است که آلودگی‌های میکروبی بویژه با منشاء انسانی و حتی در برخی موارد مواد زائد جامد شهری و شیرابه ناشی از آن بدون هیچ کنترلی از طریق رودخانه‌ها وارد دریای خزر می‌شود و آب‌های ساحلی و منطقه شناگاه‌ها  را به طور قابل توجهی آلوده می‌کند و برخی از این آلودگی‌ها قابلیت ایجاد بیماری در یک دامنه گسترده به صورت حاد و مزمن را دارند.

کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست درباره باکتری‌های موجود در آب تصریح کرد: از مهم‌ترین باکتری‌های شاخص در آب شناگاه‌ها می‌توان به اشرشیا کلی، کلیفرم کل، کلبسیلا، سیتروباکتر، آنتروباکتر، پسودوموناسها، کلستریدیوم پرفرنژس، آئروموناس هیدروفیلا و ویبریو پاراهمولیتیکوس اشاره کرد و این میکروار ارگانیسم‌های فرصت‌طلب و بیماری‌زا در شناگاه‌های آلوده زمینه ابتلا به انواع بیماری‌های پوستی، گوارشی و تنفسی را فراهم می‌کنند، به همین دلیل پایش میکروبی آب‌های ساحلی و انجام آزمایش‌های باکتریولوژیکی در تمام سال و یا هنگام بهره‌برداری از شناه‌گاه‌ها تجزیه و تحلیل نتایج و تطبیق آن با استانداردها و حدود مجاز از نظر بهره‌برداری از شناهگاه‌های مختلف اهمیت زیادی دارد.

وی درباره دفع فاضلاب شهری و خانگی اظهار کرد: در شهرهای ساحلی شمال کشور به علت بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی و نزدیکی با ساحل دریا، فاضلاب‌ها به شکل مستقیم به دریا تخلیه می‌شود و جلوگیری از آلودگی منابع آب‌های سطحی و زیر زمینی ضروری می‌باشد و حفظ و نگهداری جمعیت ماهیان و آبزیان دیگر و پرهیز از ایجاد شرایطی که از مطلوبیت و جذبه محیط زیست محیط‌های گردشگری و تفرج‌گاه‌ها بکاهد، نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.

وی ادامه داد: مطالعاتی در زمینه‌ی بررسی کیفیت میکروبی شناگاه‌ها در برخی شهرهای ساحلی استان مازندران انجام شد که روش مطالعه بدین صورت است: برای انجام آزمایش‌های میدانی کنترل و تعیین آلودگی سواحل به باکتری‌های میکروبی بعد از انتخاب سواحل مورد نظر ایستگاه‌هایی در مجاورت رودخانه‌های مورد مطالعه که انتخاب آن‌ها بر اساس موقعیت گردشگری‌شان صورت پذیرفته، تعیین می‌شود.

سمانه بخشی افزود: نمونه برداری در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان و از هر ایستگاه به صورت ماهانه به تعداد مشخص نمونه آب با ظروف پلاستیکی سترون در شرایط استریل گرفته می‌شود و نمونه‌ها بلافاصله در کنار یخ و در شرایط استریل به آزمایشگاه منتقل می‌شود و نمونه‌ها بر طبق روشهای استاندارد مورد آزمایش‌های میکروبی بر روی هر نمونه میانگین تعداد باکتری‌های مورد مطالعه که میتواند شامل باکتری‌های هوازی ، کلی فرم کل ، استرپتوکوک مدفوعی، و اشریشیاکلی باشند ، تعیین می‌شوند و تجزیه و تحلیل نتایج هم با استفاده از نرم افزار spss صورت می‌گیرد.

وی میزان آلودگی میگروارگانیسم‌های شاخصی را که توسط محققین در ایستگاه‌های مورد نظر اندازه ‌گیری شده را در زمستان کمترین و در پاییز و تابستان در بیشترین مقدار خود دانست، که این امر ممکن است به دلیل اختلاف درجه حرارت هوا و آب در فصول مختلف و تجمع زیاد شناگران و گردشگران در فصل تابستان باشد.

وی بیان کرد: در مطالعات انجام شده اگر شاهد تعداد بالای استرپتوکوکوس مدفوعی در ایستگاهی که در مصب رودخانه قرار دارد باشیم علت آن به دلیل موقعیت توریستی و تعداد شناگاه‌ها تفرجگاه‌ها و گردشگران و نزدیکی به شهرها  و راه‌های اصلی همجوار با مصب رودخانه و تخلیه‌ی مستقیم پساب‌های شهری می‌باشد و اگر در ایستگاهی شاهد کمترین میزان میکرو ارگانیسم باشیم و این امر به دلیل دور بودن از راه‌های اصلی کمتر بودن امکانات گردشگری استقبال کمتر گردشگران و دوری از رودخانه‌ها می‌باشد.

وی یادآور شد: در آزمایشات انجام شده اگر نسبت باکتری کلی فرم مدفوعی از استرپتوکوک مدفوعی بیشتر باشد نشان از غلبه‌ی منشا انسانی به جای منشا حیوانی آن دارد و از مهم‌ترین دلایل این امر میتوان به ورود کنترل نشده فاضلاب‌ها و پساب‌های انسانی به رودخانه و شناگاه‌های ایستگاهی اشاره کرد.

این کارشناس ارشد محیط زیست ادامه داد: با توجه به نتایج حاصل از مطالعات محققین قبلی می‌توان گفت که بیشتر ایستگاه‌های بررسی شده در سواحل استان‌های مازندران گیلان و گلستان از بار آلودگی نامطلوبی برخوردار هستند، که این امر بسیار نگران‌کننده است و مناطق ساحلی به دلیل حضور زیاد گردشگران و شناگران در فصول گرم سال و عدم رعایت حریم ورود پساب‌های تصفیه نشده فاضلاب‌ها انسانی، خانگی، کشاورزی و دامی به شدت آلوده بودند و آلودگی میکروبی با منشا مدفوعی در رودخانه‌های منتهی به دریا در محل شناگاه‌ها بسیار بارز و بیشتر از حدود استاندارد هستند و به عنوان عامل تهدیدکننده سلامتی شناگران و گردشگران این مناطق آشکار می‌شود.

وی افزود: کیفیت آب شناگاه‌ها را می‌توان با به کارگیری مجموعه‌ای از بازرسی‌های بهداشتی و کنترل کیفیت مطلوب آب به خوبی سامان داد و برای تامین سلامت همگانی و کاهش خطرات بهداشتی در مناطق آلوده توجه به نکات ذیل ضروری است:

پایش بهداشتی منظم بازرسی‌های بهداشتی و نمونه‌برداری ماهانه از آب مناطق ساحلی به منظور انجام آزمایش‌های میکروبی، بهسازی رودخانه‌ها و جلوگیری از تخلیه‌ی فاضلاب‌ها به این منابع طبیعی  تصفیه خروجی فاصلاب‌های شهری، تسریع اجرای پروژه‌های عمرانی احداث و بهره‌برداری تصفیه خانه فاضلاب شهری، اجرای طرح‌های سالم سازی مناطق ساحلی، ارزیابی بهداشتی و زیست محیطی قبل از انتخاب محل شناگاه‌ها، جلوگیری از ورود احشام و حیوانات اهلی و وحشی در قسمت شنای طرح‌ها، ایجاد امکانات کافی بویژه سرویس‌های بهداشتی در منطقه شنا، مجهز شدن نقاط ساحلی به امکانات و تسهیلات بهداشتی مناسب و خدمات‌رسانی بهداشتی آموزش‌های بهداشتی مدون و اطلاع‌رسانی‌های لازم به گردشگران و شناگران مناطق ساحلی، مطالعه میدانی بر روی سواحل و شناه‌گاه‌های تمامی شهرستان‌های استان مازندران علی‌الخصوص شهرستان رامسر با توجه به موقعیت این شهر ساحلی از لحاظ جذب گردشگر.