خزرخبر:16خرداد ماه بود که  لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد به همراه  12 منطقه ویژه اقتصادی جدید در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد.

۲۶ خرداد ماه سال گذشته هیات دولت در مصوبه ای لایحه افزایش تعداد مناطق آزاد تجاری را با قید دو فوریت به تصویب رساند تا بعد از مطرح شدن این موضوع در مجلس و تصویب آن ۷ منطقه آزاد جدید و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی به مجموع مناطق آزاد و ویژه کشور افزوده شود.

این لایحه در آغاز به کار مجلس دهم از سوی دولت به مجلس تقدیم شد و نمایندگان مجلس در جلسه علنی چهارشنبه ۲۳ تیرماه 95 از مجموع ۲۵۶ نماینده حاضربا ۱۳۰ رای موافق ۱۰۰ رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع لایحه ایجاد ۷ منطقه آزاد تجاری – صنعتی و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی را تصویب کردند که متن کامل  این لایحه بدین شرح است:

مقدمه توجیهی:

یکی از ابزارهای لازم برای توسعه صادرات و ایجاد اشتغال در کشور کاهش موانع قانونی است که این امر از طریق تاسیس مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی میسر است. لذا به منظور رفع موانع رشد و توسعه و ایجاد رونق اقتصادی در برخی مناطق کشور لایحه زیر برای طی مراحل قانونی تقدیم می‌گردد:

ماده واحده  – به دولت اجازه داده می‌شود:

۱ – در استانهای گلستان (اینچه‌برون(، ایلام (مهران)، اردبیل (اردبیل)، سیستان و بلوچستان (سیستان)، کردستان (بانه و مریوان)، هرمزگان (جاسک)، بوشهر (بوشهر)، منطقه آزاد تجاری – صنعتی را در محدوده‌هایی که به تصویب هیئت وزیران می‌رسد ایجاد نماید.

۲ – در استانهای فارس (فسا)، یزد (ابرکوه، میبد)، زنجان (زنجان)، کهکیلویه و بویراحمد (گچساران)، آذربایجان غربی )سرو،‌ ارومیه)، خراسان رضوی (خواف، قوچان) لرستان (خرم‌آباد)، قزوین )تاکستان) و اصفهان (شاهین شهر)‌منطقه ویژه اقتصادی و در استان البرز(ساووجبلاغ) منطقه ویژه اقتصادی دارویی ایجاد نماید.

۳ – اراضی نیمه شمالی جزیره هرمز در محدوده مصوب هیئت وزیران و با تایید ستاد فرماندهی کل قوا، به وسعت ۲۱ کیلومتر مربع به هم پیوسته و راه اتصال دریایی آن به جزیره قشم به محدوده منطقه آزاد تجاری – صنعتی قشم ملحق می‌شود.

۴ – مناطق آزاد تجاری – صنعتی یاد شده بر اساس قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۷۲ – با اصلاحات بعدی آن و مناطق ویژه اقتصادی مذکور بر اساس قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۸۴ – اداره خواهند شد.

و حال پس از گذشت تقریبا یک سال  این لایحه توسط مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد و به رای گذاشته خواهد شد.

اساسا  منطقه آزاد چیست؟

بنا به تعاريف بين المللي، منطقه آزاد محدوده حراست شده بندري و غير بندري است كه از شمول برخي از مقررات جاري كشور متبوع خارج بوده و با بهره گيري از مزايايي نظير معافيتهاي مالياتي، بخشودگي سود و عوارض گمركي، عدم وجود تشريفات زايد ارزي، اداري و مقررات دست و پاگير و همچنين سهولت و تسريع در فرآيندهاي صادرات و واردات با جذب سرمايه گذاري خارجي و انتقال فناوري به توسعه سرزمين اصلي كمك مي نمايد.

60 درصد صادرات غیر نفتی کشور از مناطق ویژه اقتصادی صورت می گیرد

جعفر آهنگران که مدیر هماهنگی امور مناطق ویژه اقتصادی کشور است در مصاحبه ای که 25 خرداد ماه و در جریان بازدید از منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در 225 کیلومتری جنوب شرقی مشهد  انجام داد ؛  گفت: صادرات در مناطق ویژه اقتصادی کشور سه برابر واردات آن است و 60 درصد صادرات غیر نفتی کشور از این مناطق صورت می گیرد.

وی همچنین در این باره بیان کرد: هم اکنون 64 منطقه ویژه اقتصادی در کشور وجود دارد که بیش از 150 هزار نفر در آنها مشغول کار هستند و550 واحد تولیدی بزرگ، متوسط و کوچک در این مناطق فعال هستند که در سال گذشته 30  میلیون دلار  توسط سرمایه گذاران خارجی و 12 هزار میلیارد دلار توسط سرمایه گذاران داخلی در این مناطق سرمایه گذاری شد.

آهنگران ادامه داد : در سال گذشته صادرات مناطق آزاد کشور 15 میلیارد دلار  بود و رقم واردات آن به چهار و نیم میلیارد دلار رسید.

آهنگران بیان داشت : پیشنهاد ایجاد مناطق ویژه اقتصادی جاسک، بوشهر، مهران، قصر شیرین، مریوان، اردبیل، اینچه برون، زابل، سرخس و دوغارون در شورای عالی مناطق آزاد در حال بررسی است.

لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد و12 منطقه ویژه اقتصادی در مجلس اعلام وصول شد و این در حالی صورت می گیرد که  هنوز این امر مخالفان و موافقان خاص خود را دارد .

موافقان این امر معتقدند تصویب این لایحه  موجب تحقق اهداف بلند اقتصادی و جذب سرمایه گذار بیشتر می شود و راهی برای توسعه صادرات است  و مخالفان نیز عدم دستیابی به اهداف موجود را موجب ناکارآمدی این امر می دانند و معتقدند در دنیا مرسوم است که با دادن امتیازات ویژه به مناطق آزاد مانند معافیت‌های مالیاتی و کم کردن تعرفه‌های گمرکی مواد خام، مسیر را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالا تسهیل می‌کنند اما در ایران داستان به گونه‌ای دیگر است و این امتیازات بیشتر مورد سوءاستفاده سودجویان و واردکنندگان کالاهای مصرفی قرار می‌گیرد تا حدی که تراز تجاری این مناطق همیشه منفی بوده است‌.

آنان می گویند:کارنامه 10 ساله بین سال‌های 80 تا 90 مناطق آزاد شاهدی بر این مدعاست  و طبق آمار منتشرشده توسط شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی، میزان کل واردات در این 10 سال 543353 میلیارد ریال و کل واردات 326931 میلیارد ریال اعلام شده است که این یعنی میزان واردات در مناطق آزاد شش برابر صادرات بوده است‌.

با تمامی این اوصاف و پس از گذشت سه دهه از ایجاد مناطق آزاد؛ مازندران هنوز از منطقه آزاد تجاری محروم است. این اتفاق در حالی صورت می گیرد که  مناطقی از مازندران و بالاخص بندر امیرآباد به لحاظ زیر ساختی شانسی برای معرفی به عنوان منطقه آزاد تجاری را دارد.

هر چند هنوز درمعرفی منطقه ای واحد به عنوان  منطقه آزاد تجاری در مازندران  اختلافات زیادی وجود دارد؛ اما در کشاکش این موضوع در لایحه تقدیمی دولت به مجلس  که در سال گذشته صورت گرفت  می توان نام اینچه برون در استان  گلستان  را  ملاحظه  کرد.

اینچه برون تنها بندر منطقه آزاد در شمال کشور نخواهد بود؛ زیرا بندر انزلی در گیلان نیز در سالهای گذشته به این امتیاز دست یافته است  و این تنها مازندران است که با وجود موقعیت خوب جغرافیایی هنوز از این امکان بی بهره مانده  است.