خزرتیترخبر:کشاورزی برای مازندرانی‌ها فقط یک شغل نیست بلکه حیثیت و آبروی مردم این دیار است، شغلی که از آبا و اجدادشان به نسل امروز رسیده و هیچ بحران یا بی‌تدبیری نمی‌تواند جلوی عطش شالیکاری را از کشاورزان مازندرانی بگیرد.

ممنوع کردن کشت برنج به‌علت کمبود منابع آبی وصله ناجور برای شالیکاران، مازندرانی که در طول سال، هر ماه یا هر هفته بارش باران را به‌خود می‌بیند و از رودخانه‌های همیشه جاری برخودار است نباید دچار معضلی به‌نام خشکسالی شود؛ در غیر این‌صورت باید در شیوه مدیریت مسئولان مرتبط با حوزه کشاورزی استان شک کرد.

شاید بتوان سال زراعی جاری را یکی از سخت‌ترین سال‌های یک دهه اخیر برای کشاورزان مازندرانی دانست؛ کشاورزانی که از کاهش نزولات آسمانی و بی‌تدبیری‌های مسئولان ناامید نشدند و با بحران خشکسالی مواجه شدند.

از ممنوع شدن ناگهانی کشت برنج در استان گرفته تا بلاتکلیفی در معرفی کشت جایگزین و بی‌مدیریتی مسئولان در ذخیره‌سازی آب‌های سطحی، دست به دست هم داده تا کشاورزان مازندرانی یکی از سخت‌ترین سال زراعی خود را تجربه کنند.

بیل و چکمه گوشه حیاط برای کشاورز مازندرانی کلی معنا و مفهوم دارد او با نگاه به آنها زمستان را به بهار رساند تا دوباره هر بامداد و شامگاه، خود را به دشت برساند؛ دشت برایش فقط جنبه درآمدزایی ندارد، او با صدای قورباغه‌های شالیزار و شرشر آب، کل کل کردن سر مرز با همسایه هم مرز زمین خو گرفته است، لباس کار همیشه گِلی و رنگ رو رفته بیل و کلاه آفتابی نیم‌دار برایش مفهوم امید را می‌دهد هر چند تدبیر نداشته مدیران این بخش، استرس را به آنها هدیه داده است.

برخی از شالیکاران مازندرانی امسال با وجود هشدارهای دیرهنگام و از سر مسئولیت واکن متولیان بخش کشاورزی مبنی بر خشکسالی و وجود استرس آبی دست از کشت برنج نکشیدند و با این معضل مبارزه کردند و چشم به آینده دوختند تا روزنه امیدی برای به بار نشستن خوشه‌های طلایی برنج ایجاد شود.

یکی از مناطقی که امسال با بحران خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، اراضی کشاورزی شهرستان میاندورود و بخش گهرباران است که کشاورزان در برابر طرح ممنوعیت کشت شالی تسلیم نشدند و اقدام به نشاء برنج کردند اما در ادامه این خشکسالی بود که حریف شالیکاران شمالی شد.

صدها هکتار از اراضی شالیزاری این شهرستان به‌علت خشکسالی و استفاده از آب‌های شور زیرزمینی نفس‌های آخر خود را می‌کشد و در معرض نابودی کامل قرار دارند.

رضا اسدالهی یکی از کشاورزان میاندورودی در این‌باره می‌گوید: از زمان نشاء برنج تاکنون فقط سه مرتبه موفق شدم زمین خود را آبیاری کنم و همین موضوع باعث شد تا شالی در معرض نابودی قرار گیرد.

این روزها ساقه‌های برنج باید در آب باشد اما خشکسالی چنین اجازه‌ای به ما نمی‌دهد، بسیاری از اراضی کشاورزی شهرستان میاندورود فقط قابلیت کشت برنج را دارند و تغییر نوع کشت جوابگو نیست.

وی با گلایه از مسئولان و بی‌تدبیری در ذخیره‌سازی آب‌های سطحی استان، افزود: چند سال اخیر در بعضی از مواقع با مشکل کم‌آبی روبه‌رو هستیم و مسئولان باید زودتر از اینها به‌فکر این مشکل می‌افتادند.

* به خرید بیمه‌نامه کشاورزی اعتمادی نداریم

فردین گرائیلی دیگر کشاورز میاندورودی به بحث بیمه کشاورزی اشاره کرد و گفت: به خرید بیمه‌نامه کشاورزی اعتمادی نداریم چون بیمه‌ها از سال‌های گذشته در پرداخت حق بیمه به کشاورزان بدقولی کردند.

به‌عنوان مثال در سال گذشته برای محصول کلزا بیمه‌نامه خریداری کردم و محصول به‌صورت 100 درصد ازبین رفت اما بیمه فقط 40 درصد تعهد خود را پرداخت کرد.

امسال نیز به توصیه مسئولان زمین‌های شالی خود را بیمه کردیم و با توجه به نابودی نشاء منتظریم ببینیم مسئولان به تعهد خود پایبند هستند یا خیر.

*تعهد ناچیز

صادق قاسمی دیگر کشاورز میاندورودی با بیان اینکه بیشترین سقف تعهد بیمه برای پرداخت خسارت به اراضی کشاورزی در هر هکتار حدود 8 میلیون تومان است، گفت: سال قبل در یک هکتار زمین کشاورزی حدود 20 میلیون تومان محصول برداشت کردیم که مقدار تعهد بیمه برای جبران خسارات ناچیز است.

تنها شغل من کشاورزی است و با شرایط موجود در آینده به مشکل مالی بر خواهم خورد، مسئولان در ابتدای سال جلسات مختلف تشکیل دادند تا این بحران را مدیریت کنند اما خبری از مدیریت نشد و ما فقط بی‌مدیریتی و بی‌تدبیری مسئولان این بخش را شاهد هستیم.

مسئولان باید پاسخگوی بی‌تدبیری و مشکلات معیشتی پیش‌روی کشاورزان میاندورودی باشند.

در این باره به سراغ مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران رفتیم تا از جزئیات بیمه کشاورزی و معضل خشکسالی سال جاری بیشتر مطلع شویم.

* خط قرمز بیمه

حمید رضوی‌نیا با بیان اینکه در تمام استان که شرایط بیمه داشتن به غیر از مناطق خط قرمز که شرایط کاشت نداشتن بیمه انجام می‌شود، اظهار کرد: جایی که آب نداشته باشد از شرایط بیمه‌پذیری شالی برخودار نیست چون در آن قرار نیست برنج کشت شود و شرایط آن را ندارد.

وی با بیان اینکه بیمه‌نامه صادر شده باشد تحت هر نوع خسارتی مانند سیل، سرما، باران‌های سیل‌آسا، زلزله و خشکسالی به کشاورز غرامت تعلق می‌گیرد، افزود: کشاورز اگر بیمه‌نامه خریداری کرده باشد و عوامل طبیعی حادث شود، کارشناسان متشکل از بانک کشاورزی و جهاد کشاورزی از اراضی خسارت دیده بازدید و میزان خسارت را محاسبه می‌کنند.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه کشاورزان در هر هکتار چه میزان باید بیمه‌نامه خریداری کنند، گفت: به تفکیک ارقام بومی و پُرمحصول چهار گزینه بیمه داریم و در پایین‌ترین اندازه کشاورز می‌تواند 39 هزار و 240 تومان بیمه‌نامه خریداری کند که سهم دولت در آن 126 هزار تومان و تعهدی که دولت دارد در این نوع بیمه یک‌میلیون و 800 هزار تومان است.

رضوی‌نیا با بیان اینکه بیمه محصولات کشاورزی بیمه یارانه‌ای و دولتی است، تصریح کرد: کشاورزان می‌توانند یک تن، دو تن، سه تن و چهار تن در هکتار اراضی کشاورزی خود را بیمه کنند.

وی خاطرنشان کرد: گزینه آخر چهار تن در هکتار برای ارقام بومی به‌شمار می‌رود که اگر 685 هزار تومان پرداخت کند سهم دولت نیز 126 هزار توان است اما دولت تعهد می‌دهد  8 میلیون و 400 هزار تومان به کشاورز غرامت پرداخت کند.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران در پاسخ به این سؤال که کشاورزان بر این باورند در یک هکتار شالیزار حدود 20 میلیون تومان درآمد داشتند و مقدار پرداختی غرامت حق بیمه ناچیز است، تصریح کرد: درآمد کشاورزان در هر هکتار 20 میلیون نیست.

این مسئول با بیان اینکه کشاورزان به خریداری بیمه ارزان قیمت رغبت بیشتری دارند و به همین خاطرغرامت کمتری دریافت می‌کنند، خاطرنشان کرد: بیمه ما دولتی است و نرخ‌گذاری آن بر اساس شورای اقتصاد و منابعی که در بودجه تخصیص داده می‌شود، صورت می‌گیرد.

رضوی‌نیا بیان کرد: حق بیمه تعادلی به تناسب بودجه داریم و نمی‌توانیم بیشتر از تعهد خود پرداخت کنیم.

وی با بیان اینکه امیدواریم شورای اقتصاد نرخ‌گذاری بیشتری کند تا دولت بتواند بیشتر غرامت پرداخت کند، افزود: کشاورزان بیمه‌نامه بالاتری خریداری کنند تا دولت بتواند بیشتر پرداخت کند.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا می‌دانید چرا کشاورزان پایین‌ترین سقف بیمه را خریداری می‌کند، گفت: کشاورز می‌خواهد حق بیمه کمتری پرداخت کند و از طرفی دیگر اعتمادسازی در بین کشاورزان ایجاد نشده است و به جایگاه کارشناسی و نحوه پرداخت اعتماد ندارند.

رضوی‌نیا در پاسخ به این سؤال که وقتی کشاورز محصولش 100 درصد از بین می‌رود چرا کارشناس بیمه درصد میزان خسارات را پایین می‌زند و می‌گوید بیمه توانایی بیش از این پرداخت را ندارد، گفت: این تصور صحبتش در سال‌های قبل بوده اما چهار سال است که بررسی‌ها توسط اکیپ کارشناسی صورت می‌گیرد و کارشناسان ما فقط درصد خسارات را تعیین می‌کنند.

وی درباره اینکه آیا کارشناسان بیمه چند قطعه از اراضی خسارت دیده را بررسی و تخمین می‌زنند یا همه اراضی کشاورزان را جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهند، افزود: کارشناسان بر اساس داده‌هایی که در منطقه خسارت دیده وجود دارد آن را بررسی می‌کنند ولی کارشناس بعدی ما تک تک اراضی را بررسی خواهند کرد.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران بیان کرد: در برخی از اراضی عامل مدیریت مصرف و توزیع آب علت خشکسالی است و در اثر اقلیم نیست.

رضوی‌نیا با بیان اینکه در شهرستان میاندورود آب منطقه‌ای گفت آب نیست و کشاورزی نکنید اما کشاورزان توجه نکردند، تصریح کرد: کشت شالی همراه با بیمه باید در جایی انجام شود که آب وجود داشته باشد.

وی در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه گفته شد در اراضی که آب کمی وجود دارد اما کشت برنج صورت گیرد و پس از کاشت شالی بیمه کنید و از مزایای حق بیمه برخودار شوید صحیح است، پاسخ داد: اینکه کشت کنید و بیمه دریافت کنید روش نادرستی است.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران تاکید کرد: آنجایی که آب دارند می‌توانند شالی خود را بیمه کنند و آنجایی که آب ندارند نمی‌توانند بیمه کنند.

رضوی‌نیا با بیان اینکه 19 هزار هکتار از مزارع مازندران بیمه عمومی شده‌اند، اظهار کرد:در شهرستان میاندورود 2 هزار و 600 هکتار اراضی کشاورزی تحت پوشش بیمه رفته است.

وی خاطرنشان کرد:با توجه به شرایط استان موافقت بیمه تضمین تولید را فقط برای مازندران گرفتیم و این بیمه با دیگر بیمه‌ها تفاوت دارد یعنی پس از انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی و هرگونه خسارتی که باعث کاهش تولید در واحد سقف شود مشمول بیمه تضمین تولید می‌شود.

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی مازندران با بیان اینکه در بیمه تضمین تولید 90 درصد تولید آن منطقه را برای جبران خسارت تضمین می‌کنیم، گفت:کشاورز می‌تواند هم بیمه عادی انجام دهد و هم بیمه تضمین تولید را خریداری کند و فرصت ثبت‌نام آن تا 15 خرداد است.

*در حال بررسی میزان خسارات خشکسالی هستیم

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز در خصوص سطح زیر کشت برنج در اراضی کشاورزی مازندران و میزان خسارات بوجود آمده گفت: در حال بررسی میزان خسارات خشکسالی به اراضی کشاورزی هستیم و هنوز به جمع‌بندی کامل نرسیده‌ایم.

عزیزاله شهیدی‌فر اظهار کرد:از 213 هزار هکتار اراضی شالیزاری مازندران 192هزار هکتار نشاءکاری شده است.

وی با بیان اینکه 47 هزار هکتار کشت مکانیزه و 145هزار هکتار نشاء سنتی صورت گرفته است، افزود: 6 هزار هکتار از اراضی کشاورزی مازندران احتمال اینکه کشت برنج نشود، وجود دارد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه 14هزار هکتار از اراضی شالیزاری استان تحت استرس شدید آبی قرار دارند، تصریح کرد: برای اراضی که به‌علت خشکسالی قابلیت کشت برنج را ندارند کشت جایگزین پیشنهاد دادیم.

شهیدی‌فر با بیان اینکه بر روی انجام بیمه محصولات کشاورزی تاکید داریم، ادامه داد: کشاورزانی که هنوز محصولات کشاورزی و برنج خود را بیمه نکردند در فرصت باقی مانده حتما اراضی کشاورزی خود را بیمه کنند.

وی در خصوص اینکه آیا کاهش تولید برنج در استان خواهیم داشت یا خیر گفت: بررسی کاهش تولید هنوز زود است حتی به‌واسطه شرایط مطلوب آب و هوایی شاید کاهش چندانی در تولید برنج نداشته باشیم.

*صنعت از ما گرفته شد، کشاورزی هم

محمد دامادی نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش گفت:ظرفیت سد شهید رجایی در پایین‌ترین حد قرار گرفت و اگر نمی‌شود آب تامین کرد در صندوق حمایت بحث بیمه با جدیت پیگیری شود چرا که کشاورز امسال را از دست داد سال‌های دیگر را هم برای کشاورزی از دست می‌دهد.

وی در خصوص حواشی به‌وجود آمده در خصوص انتقال سرشاخه‌های رودخانه تجن به سمنان گفت: به رئیس جمهور گفتیم آب سد شهید رجایی را به سمنان برای ویلانشینان ببرید که چه شود؟ آیا باید تمام امکانات باید به منطقه خود برده شود.

نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: صنعت را که از ما گرفته شد و کشاورزی هم دچار مشکلات فراوانی است و وزارت جهاد کشاورزی باید برای کشاورزی مازندران تصمیمات جدی بگیرد.

با توجه به جدی شدن خشکسالی و فراگیر شدن آن در شهرستان میاندورود، به‌نظر می‌رسد بسیاری از اراضی کشاورزی مازندران که کشت شالی در آن صورت گرفت نفس‌های آخر خود را می‌زنند و باز هم کشاورزان هستند که به بی‌تدبیری مسئولان می‌نگرند و در حسرت خوشه‌های طلایی برنج خواهند ماند.