خزرتیترخبر: آتش زدن کاه و کلش ناشی از برداشت شالی از شالیزارهای مازندران مایه اعتراض شهروندان و باعث آلودگی هوا وکاهش دید در برخی جاده های ارتباطی شهرهای مرکزی مازندران شده است.

سردرد، تنگی نفس، سوزش چشم، بوی بد، مه گرفتگی در جاده‌ها و افزایش خطر تصادف و بی حالی، هر ساله چاشنی زندگی این فصل مردم شهر آمل و برخی شهرهای مرکزی مازندران شده است.

حال از آن چهره زشت که آتش و دود غلیظ بر پیکر سبز رنگ جنگل و زردی زیبایی شالیزارهای مازندران می کشد بگذریم، حتی مردم بومی را از بیرون آمدن از خانه پشیمان می کند. آتشی که نه به جان مردم بلکه به جان خاک حاصل خیز این گوشه از بهشت خدا رحم نمی کند و در کنار پنجه سیاه بر این خاک آسیب های جدی به آن وارد می کند.

دلایل کشاورزان برای آتش زدن زمین

آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی به چالشی بزرگ برای کشاورزی تبدیل شده و به دلیل گرانی روش‌های جایگزین و نیز نبود آگاهی در کشاورزان، همچنان مسئولان در جلوگیری از این آتش‌زدن‌ها و مهار عواقب آن ناکام مانده‌اند.

کشاورزان مازندرانی در شهرهای مختلف استان معتقدند آتش زدن مزارع بعد از برداشت محصول برای از بین بردن بذر علف‌های هرز باقیمانده در مزارع، از بین بردن آفات گیاهی و بیماری‌ها، جلوگیری از ایجاد محیط مناسب تکثیر این آفات و بیماری‌ها موثر است.

این کشاورزان همچنین براین باورند  که ایجاد سهولت بیشتر در عملیات کاشت و داشت، جلوگیری از نشت آب باران به دلیل مانع شدن کاه و کلش از حرکت آب در مزرعه و جلوگیری از کمبود ازت و کلروز و زردی در برگ‌ها در کشت بعدی با سوزاندن کاه و کلش بهترین اقدام است.

آنها معتقدند روش‌هایی که برای جایگزینی آتش زدن زمین به آنها گفته ‌شده، خیلی گران است و تاکید می‌کنند که چرا خودمان را خسته کنیم، زمین را آتش می‌زنیم و به رایگان آن را پاک و آماده کشت می‌کنیم!

غلظت دود و سرگردانی مردم به هنگام غروب

یکی از شهروندان آملی با بیان اینکه متاسفانه دریک هفته گذشته هر روزه وبه خصوص از عصرتا شب دود ناشی از آتش زدن کاه و کلش شالیزارها طاقت همه را طاق کرده است، گفت: براثر بوی دود نه می‌توانستیم در حیاط بمانیم نه در داخل خانه چون در حیاط منزل بوی دود شدید پیچیده بود و در خانه هم از گرما باید کولر را روشن می‌کردیم اما هوا به داخل کشیده می‌شد.

حسین آقاجان پور افزود: واقعا این موضوع باید با حضور متولیان امر کشاورزی و محیط زیست به کشاورزان هشدار داده شود یا راهکارهای جایگزین برای آنها ارائه دهند.

یکی دیگر از شهروندان نیز گفت: آتش زدن کاه و کلش نه تنها سبب آسیب به خاک کشاورزی منطقه می‌شود بلکه سبب آلودگی هوای شهر شده و همین مسئله اهالی را آزار می‌دهد.

علی نیکزاد افزود: کشاورزانی که کاه و کلش مزارع را آتش می‌زنند اگر از ظلم به حیوان‌هایی که وسط مزرعه گرفتار می‌شوند و در آتش می‌سوزند نمی‌ترسند حداقل حق‌الناس را رعایت کنند زیرا دود ناشی آن سبب آزار و اذیت اهالی می شود.

دستگیری حدود ۳۰ متخلف سوزاندن کاه وکلش در آمل

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آمل در پاسخ به اعتراضات مردم نسبت به آتش زدن بقایای گیاهی گفته است: براساس بند۴ ماده ۲ قانون مدیریت پسماند و  ماده ۲۰ قانون هوای پاک ، آتش زدن کاه و کلش جرم تلقی می‌شود.

مهدی کشاورزیان افزود: ماموران یگان حفاظت اداره محیط زیست آمل درپی گشت و کنترل از مناطق حوزه استحفاظی این شهرستان در دو روز گذشته حدود ۳۰ نفر از کشاورزانی که پس از برداشت شالی اقدام به آتش زدن کاه و کلش نمودند، شناسایی و پس از تشکیل پرونده قضایی به دادگاه معرفی شدند.

 وی به کشاورزان هشدار داد، که عواقب و تبعات سوزاندن کاه و کلش بر میکرو ارگانیسم ها و موجودات ذره بینی و فقر خاک ، آلودگی گسترده هوا ، ایجاد بوی نامطبوع تاثیر زیادی دارد و به علت همجواری بیشتر شالیزارهای مازندران با جاده های بین شهری باعث کاهش دید رانندگان وسایل نقلیه و افزایش وقوع تصادفات جاده ای می شود.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست آمل تصریح کرد: براساس بند۴ ماده ۲ قانون مدیریت پسماند و ماده ۲۰ قانون هوای پاک ، آتش زدن کاه و کلش جرم تلقی می‌شود و قاضی می تواند فرد خاطی را بدلیل تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی هوا به حبس یا جزای نقدی محکوم  کند.

کشاورزیان یادآورشد: نیروهای یگان حفاظت اداره محیط زیست آمل درحالت آماده باش و در منطقه حضورفعالتر دارند و با متخلفان طبق قانون رفتار خواهد شد.

از سویی دیگر کارشناسان نیز معتقدند، کاه و کلش در زمین های کشاورزی به نوبه خود دارای مضرات است و منجر به جذب آفات می‌شود بنابراین جمع‌آوری و خارج کردن آن از مزارع لازم و ضروری است، اما نبود تقاضا در بازار و بالا بودن هزینه بسته‌بندی و حمل‌ونقل و نبود مکانی برای نگهداری آنها کشاورزان را به آتش زدن کاه و کلش وادار می‌کند.

به گفته آنان، ضروری است که مسئولان جهاد کشاورزی در کنار ارائه آموزش‌های لازم برای جلوگیری از آتش زدن بقایای گیاهی، زمینه ارائه امکانات ارزان قیمت برای بسته‌بندی، نگهداری و تقویت بازار فروش کاه و کلش را فراهم و با ایجاد تعاونی‌های ویژه این محصولات از دود شدن این سرمایه‌ها جلوگیری کنند.

کارشناسان محیط ‌زیست همواره هشدار می‌دهند که بر اثر سوختن یک تن از ضایعات کشاورزی، علاوه بر فقیر شدن زمین و خالی شدن آن از مواد آلی، به طور متوسط بین ۱۲ تا ۲۰ کیلوگرم ذرات معلق و ۳ کیلوگرم اکسیدهای ازت و گوگرد وارد هوا می‌شود. با این حال، باور اشتباهی بین کشاورزان وجود دارد که می‌گوید به منظور آماده‌سازی زمین برای کشت دوم باید بقایای گیاهان سوزانده شوند.

کارشناسان تاکید می‌کنند که برخلاف باور برخی کشاورزان، کاه و باقیمانده برداشت محصول سبب نگهداری آب در زمین می‌شود و قدرت تبخیر آب زمین‌های کشاورزی را کاهش می‌دهد.

راهکارهای عملی

درهمین حال مدیرجهادکشاورزی شهرستان آمل با بیان اینکه درصد بسیار زیادی از مواد آلی خاک از بقایای گیاهی تشکیل شده است، گفت: سوزاندن بقایای گیاهی موجب کاهش جذب عناصر غذایی توسط ریشه‌ها، کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک، کاهش راندمان مصرف آب، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش فعالیت میکروارگانیسم‌های خاک می‌شود.

سیدحسین اسلامی افزود: کشاورزان به جای سوزاندن کاه و باقیمانده برداشت محصول، برای پاک‌سازی سریع زمین می‌توانند از کود اوره که به پوسیدن سریع‌تر بقایای گیاهان کمک می‌کند، استفاده کنند یا پس از برداشت محصول، کاه و کلش بریده شده را از مزرعه خارج و بقایای برجا مانده و بریده نشده را با استفاده از ساقه خردکن خرد کنند و با شخم مناسب به زیر خاک برگردانند.

وی ادامه داد: برخی کشاورزان آگاهی کافی در مورد مزایای بقایای گیاهی ندارند و به دلیل درآمد پایین به دنبال راهکارهای ساده و ارزان برای پاک‌سازی زمین خود هستند. آنها راهکاری برای استفاده موثر از بقایای گیاهی در اختیار ندارند.

اسلامی گفت: وجود بیش از ۲۱۵ هزار هکتار شالیزار و ضایعات کاه و کلش ناشی از برداشت شالی می تواند در تولید خمیرکاغذ و برخی فرآورده های دیگر کمک و از قطع سالانه چندین هکتار درخت و آسیب به محیط زیست جلوگیری کند.