خزرخبر:بخش چهاردانگه با حدود ۹۵ روستا در جنوب شرقی شهرستان ساری و دقیقاً در فاصله ۴۵ تا ۸۰ کیلومتری جنوب شهر بهشهر و نکا واقع شده است. نکا در ۲۰ کیلومتری و بهشهر در ۴۵ کیلومتری شرق شهر ساری واقع شده است. بخش چهاردانگه، در منطقه ای کوهستانی و با کوه های جنگلی و علفزار واقع شده و شهر کیاسر مرکز آن است که با ساری ۶۵ کیلومتر فاصله دارد. بخش چهاردانگه از سمت غرب با بخش دودانگه شهرستان ساری، از شمال به بخش یانسر نکا و هزارجریب بهشهر، از شرق با شهرستان دامغان و از جنوب با شهرستان مهدیشهر در استان سمنان همسایه است. از نظر وضعیت آب و هوایی از اقلیمی بسیار سرد در زمستان و خنک در تابستان برخوردار بوده و شاید نیمی از ایام سال در این بخش شاهد بارش برف، باران و مه گرفتگی باشیم.

سابقه ساخت جاده ساری به کیاسر به اواخر حکومت پهلوی دوم و سابقه آسفالت کردن آن به دو دهه اخیر بر می گردد و اما چرا جاده کوهستانی، جنگلی و زیباsی کیاسر در بین اهالی رسانه و رانندگان به «جاده مرگ» شهرت یافته، موضوعی است که در این فرصت به عوامل دخیل در آن خواهم پرداخت. جاده ساری به کیاسر یکی از مسیرهای دسترسی از استان مازندران به مناطق مرکزی ایران است و چند سالیست که مورد توجه مردم و رانندگان برای رسیدن به مناطق بکر جنگلی و نیز مناطق مرکزی قرار گرفته و هر روز شاهد تردد انواع خودروهای سبک و سنگین به ویژه کامیون در این جاده هستیم. طول جاده از ساری تا دوراهی دامغان، سمنان، کیاسر در حدود ۱۳۰ کیلومتر است و در ایام تعصیل و تابستان، بار سنگین ترافیک جاده های هراز، فیروزکوه و مشهد بر گرده این جاده سنگینی می کند. رفت و آمدهای رو به ازدیاد خودروها، مسایل و مشکلاتی را نیر به دنبال دارد که کمترین آن تصادفات پیاپی فراوان و منجر به مرگ در این جاده است. جاده ای که می باید برای توسعه مناطق روستایی و محروم چهاردانگه مورد توجه قرار گیرد عاملی برای سلب آسایش و ناراحتی و خسارات غیرقابل جبران برای اهالی و مسافران شده است.

اینکه چرا جاده ساری – کیاسر – سمنان تا این اندازه خطرآفرین شده و به «جاده مرگ» معروف شده، دلایل گوناگونی دارد که در ادامه بدان خواهم پرداخت. در این مقاله نه به دنبال مقصر هستم و نه انتظار دارم یک شبه همه این مشکلات حل گردد. بلکه فقط از راه دلسوزی و نوع دوستی مراتب نگرانی عمومی جامعه را بیان می کنم. متاسفم که باید بگویم هر لحظه منتظرم دیر یا زود من یا شما و یا یکی از عزیزان و آشنایان ما در این جاده جان خود را از دست بدهد:

1 . زیبایی طبیعی اطراف جاده: جاده ساری تا دوراهی دامغان – سمنان دارای طبیعت بکر و زیبای جنگلی با کوه های سر به فلک کشیده، شالیزازها، روستاهای زیبا و دیگر جاذبه های طبیعی است. غفلت از جاده توسط رانندگانی که برای اولین بار از این مسیر تردد می کنند، از عوارض زیبایی این جاده می باشد که در نهایت ممکن است به تصادف نیز منجر شود. از این عوامل طبیعی زیبا فقط میتوان با هوشیاری در رانندگی و توقف برای قدم زدن در دامان طبیعت لذت برد.

2 . غیرمهندسی بودن جاده: جاده کنونی از ساری تا کیاسر در بیشتر مسیر بر روی همان جاده قدیمی دوره پهلوی، بهسازی و آسفالت شده است. در جاهایی هم که اصلاح مسیر صورت گرفته هم چنان مشکل باقیست. به این مشکل، عرض کم جاده را نیز باید اضافه کرد. گاهی حرکت آهسته یک کامیون یا وانت باعث ایجاد ترافیک برای رانندگان پشت سری شده و آنها نیز ناچار به خلاف شده و سبقت غیرمجاز می گیرند و بنا بر دلایلی که در ادامه به آنها اشاره می شود، بروز تصادف نیز کمترین پیامد اینگونه تخلفات می باشد.

3 . شیب غیراستاندارد جاده: تمام مسیر جاده از ساری تا کیاسر به ارتفاع ۱۳۷۸ متر و تا سمنان به ارتفاع تقریبی ۲۰۰۰ متر و به طول حدود ۲۰۰ کیلومتر دارای شیب سر بالا و غیراستاندارد می باشد. در مسیر برگشت نیز مشکل سرازیری غیراستاندارد وجود دارد. در سربالایی عدم توانایی رانندگان به ویژه ناآشنایان به این جاده در دنده دادن و انتخاب سرعت مناسب و در سرازیری با گرفتن ترمزهای پیاپی، لنت ترمز داغ کرده و باعث از دست دادن کنترل خودرو و بروز تصادف می شود.

4 . عوامل طبیعی: کوهستانی و جنگلی بودن، بارش زیاد باران و برف، کولاک، ریزش کوه، مه آلودگی و لغزندگی جاده … در مسیر ساری به کیاسر از دیگر عوامل اصلی تصادفات در این جاده می باشد. این موارد در کشورهایی که بیشتر از جغرافیای چهادرانگه اینگونه عوامل طبیعی در آن رخ می دهد، منجر به تصادفات جاده ای به مراتب کمتری می شود. زیرا داشتن جاده ایمن و پاکسازی به موقع از برف و ریزش کوه و سایر مسدود کننده های جاده ای می تواند در جلوگیری از تصادف بسیار موثر باشد.

5 . ناآشنا بودن رانندگان به جاده: یکی دیگر از عوامل تصادفات جاده کیاسر، نا آشنایی رانندگانی است که برای اولین بار در این جاده رانندگی می کنند. کسانی که برای اولین بار در این جاده رانندگی می کنند، شناخت کافی از پیچ و شیب مسیر نداشته و خیلی زود احساس خستگی کرده و گاهی همین عوامل موجب تصادف می شود.

6 . خلوتی جاده: تردد کم و خلوتی جاده در این مسر باعث می شود تا رانندگان خودروهای سواری به ویژه جوانان هر چه بیشتر پدال گاز را فشار داده و سرعت های خطرآفرین را در پیچ های تند جاده تجربه کنند که در نهایت تصادف را در پی خواهد داشت.

7 . نداشتن علایم راهنما کنار جاده ای: در طول مسیر و به مقداری ناکافی علایم شبرنگ و تابلوهای هشدار دهنده، چراغ های چشمک زن یا تابلوهای مسیر روستاها وجود دارد که یکی دیگر از عوامل فزونی تصادفات به ویژه در تاریکی شب و هنگام مه آلودگی می باشد. هم چنین در طول مسیر کیاسر تا ساری در چندین نقطه، جاده دارای آسفالت ترمیمی برجسته و غیر استاندارد می باشد، بدون اینکه کمترین تابلوی هشدار دهنده نصب شده باشد. بنده شب اول شهریور ۱۳۹۳ از کیاسر عازم ساری بودم و با اینکه بیش از ۴۰ سال است در این جاده رفت و آمد می کنم (و در بسیاری از جاده های ایران نیز شب هنگام رانندگی کرده ام)، به ناچار در بیشتر طول مسیر تا جایی که مزاحم راننده روبرو نشود، با نور بالا حرکت کردم تا دید بیشتری به جاده  داشته باشم و با چنان احتیاط و ترس و دلهره ای رانندگی کردم که تصمیم گرفتم دیگر هرگز شب در این جاده رانندگی نکنم.

8 . رها شدن دام در کنار جاده: بخش چهاردانگه و به ویژه روستاهای کنار جاده ای، دارای اقتصاد کشاورزی و دامداری می باشد و رها شدن دام به ویژه گاو در جنگل های و مراتع اطراف جاده ها، خود باعث بروز خطر تصادف خودرو با آنها می شود.

9 . حضور کمرنگ پلیس راه: عدم حضور موثر پلیس راه در طول مسیر و کنترل نشدن تردد و اطمینان رانندگان متخلف به عدم حضور پلیس و دوربین سرعت سنج، از عوامل دیگر بروز تصادفات جاده کیاسر است. بارها از این جاده گذر کرده ام بدون اینکه گشتی های محسوس (و یا نامحسوس) پلیس را دیده باشم.

 10 . رانش جاده: رانش های پیاپی زمین و تخریب جاده در این مسیر از دیگر عوامل بروز حادثه است. یادم می آید که مسیر کوتاه تخریب شده به طول ۵۰ متر بین روستای لنگر و جمال الدین کلا حدود دو سال بود که به حال خود رها شده بود. پاییز سال گذشته به همراه گروهی کوهنورد شب هنگام با مینی بوس از این جاده به سمنان می رفتیم که به یک باره در نقطه کور سربالایی جاده با آسفالت تخریب شده و جاده خاکی مواجه و پس از برخورد با اتاق عقب وانت روبرو به خاکریز لبه پرتگاه کوبیده شدبم و از یک قدمی مرگ جان سالم بدر بردیم. (این اتفاق را بلافاصله با جناب آقای امینی بخشدار چهاردانگه در میان گذاشتم تا نسبت به ترمیم جاده پیگیری نمایند و خوشبختانه بعد از مدتی این قسمت از جاده آسفالت شد). نداشتن شانه خاکی هم سطح با آسفالت را نیز بر مشکلات آسفالت اضافه کنید.

11 . فناوری ساخت خودرو: غیراستاندارد و قدیمی بودن فناوری خودروها به ویژه در بخش تعلیق فرمان و ترمز یکی دیگر از عوامل تصادفات فراوان در این جاده می باشد که برای حرکت نیاز به سرعت گیری مناسب، گردش های مداوم در پیچ جاده و ترمزهای پیاپی هست. بر این عوامل می باید لاستیک های فرسوده (که بخاطر گرانی رانندگان قادر به تعویض آن نیستند) را نیز اضافه کرد.

12 . فرهنگ غلط رانندگی: متاسفانه رفتار و فرهنگ رانندگی به ویژه از سوی جوانان کم تجربه را نیز باید یادآوری کنم که رسیدن هر چه زودتر به مقصد، تنها هدف آنها از رانندگی و سفر است؛ حتی اگر این عجله به از دست دادن جان خود و دیگران منجر شود.

13 . نداشتن راه فرار در حاشیه جاده: در تمامی جاده های استاندارد کوهستانی برای جلوگیری از عدم کنترل خودرو به هنگام بریدن ترمز، «راه فرار» در نظر گرفته شده که معمولاً در سرازیری ها و به صورت مستقیم در زاویه پیچ ها با شیب تند و رو به  سربالایی به طول ۲۰ تا ۵۰ متر را تعبیه می کنند تا رانندگان به آن هدایت شده و توقف کنند. اما در مسیر کیاسر از چنین سیستم بازدارنده خبری نیست ( الا یک مورد که به تازگی ساخته شده و آن هم غیراستاندارد بوده و اگر خودرویی با سرعت به آن هدایت شود، خدا می داند چه بلایی بر سرش بیاید).

14 . تاخیر اورژانس: دیر رسیدن اورژانس در هنگام تصادفات منجر به جرع، همیشه از گلایه ها و شکایات آسیب دیدگان بوده و حضور به موقع اورژانس می تواند تا حدود بسیار زیادی از مرگ مصدومان جلوگیری کند.

15 . راه های غیر استاندارد روستایی: متاسفاه در دو سه سال گذشته چندین مورد تصادف و واژگونی خودرو در جاده های روستایی چهاردانگه اتفاق افتاده که می تواند زنگ خطر را در جاده های روستایی این بخش به صدا در آورد. بخشی از این تصادفات به بی توجهی مسئولان اداره کل راه استان مازندران در بهسازی و ایمنی جاده های روستایی چهاردانگه ارتباط دارد.

16 . تردد کامیون ها: از مهمترین عوامل تصادفات جاده ای و مرگ و میر در جاده کیاسر به ویژه در چند ماه گذشته حرکت کامیون های سنگین می باشد. تریلرها و کامیون های حمل زباله های ساری به چهاردانگه نیز مزید بر علت می باشد و مدت ۹ سال است که روزانه صدها تُن از زباله های شهر ساری برای دپو و دفن به منطقه ای در مرز استان مازندران و سمنان آورده می شود و در طول مسیر سربالایی، شیرابه های زباله در سطح جاده تخلیه می شود و با توجه به مه گیر و بارندگی مداوم منطقه، سطح جاده بسیار لغزنده بوده و در مواجهه با خطر لغزندگی، کمتر راننده ماهری می تواند خودروی خود را کنترل کند. هم چنین باید یادآوری کنم که کارخانه سیمان کیاسر راه اندازی شده و پس از این، کامیون های بیشتری در این جاده تردد خواهند کرد و کمترین توجه ای بر توسعه کیفی جاده ای که این کامیون ها باید در آن تردد کنند، نشده است. بر این سیاهه، کامیون‌های حمل چوب‌های جنگلی و تریلی‌های حمل محصولات معدن چهاردانگه را نیز باید اضافه کرد.

پیرامون حمل زباله های ساری و خطرات و تخریب محیط زیست و در خطر افتادن جان مردم قبلاً گزارش و عکس های گوناگونی از جمله در سایت چهاردانگه نیوز (۴dangehnews.ir) منتشر کرده ایم، اما نمی دانم تا کی این بلای شهری بر سر مردم محروم چهاردانگه همچنان فرود خواهد آمد! آیا وقت آن نرسیده که مسئولان استان مازندران نسبت به ظلمی که بابت حمل زباله های ساری بر مردم محروم این دیار تحمیل شده احساس مسئولیت کرده و جوابگو باشند؟

 ***

سخنی با مسئولان محترم استان مازندران!

جناب آقای ربیع فلاح استاندار محترم! مردم چهاردانگه تا کی باید تاوان مصرف گرایی مردم ساری و تولید زباله های بی حد و اندازه آنها را پرداخت کنند؟ شما بالاترین مرجع تظلم خواهی مردم در دولت کریمه اسلامی تدبیر و امید در استان هستید، اینک از حمل و دپوی زباله های ساری به چهاردانگه به شما تظلم خواهی می شود! لطفاً رسیدگی کنید.

 جناب آقای واحدی فرماندار محترم، اعضای محترم شورای شهر و شهردار محترم ساری! آیا خبر خوشی از ساخت کارخانه زباله سوز ساری دارید؟ چند سال دیگر باید منتظر باشیم تا این کارخانه راه اندازی شود و مردم چهاردانگه از پیامدهای خانمان سوز زباله های شهر شما نجات یابند؟

جناب آقای امینی بخشدار محترم چهاردانگه! می دانم که برای جلوگیری از حمل زباله ساری به چهاردانگه و بهسازی جاده های بخش، تلاش زیادی نموده اید، لازم است تا به اتفاق شوراهای اسلامی روستایی بخش و شورای اسلامی شهر کیاسر برای احقاق حق مردم محروم این دیار بر تلاش تان بیافزایید.

جناب فرمانده محترم پلیس راه استان مازندران! حتماً مستحصر هستید که در قانون راهنمایی و رانندگی بیرون انداختن حتی یک تکه دستمال کاغذی خلاف و مستوجب جریمه می باشد! خواهش می کنم جلوی حمل کامیون هایی که علاوه بر ریزش مستمر شیرابه ها، در چند ماه اخیر نیز گزارش شده حتی زباله ها را در مکان های خلوت در سطح جاده رها می کنند، برخورد قانونی کنید. حضرتعالی و نیروهای تحت امر وظیفه ای بس سنگین در این جاده دارید و حضور شما و همکاران تان موجب آرامش و امنیت مردم است. موضوع جان انسان هایی می باشد که امنیت شان در این جاده به شما سپرده شده است.

جناب آقای ناصر مهردادی مدیر کل محترم محیط زیست استان! سوال ساده ای از شما دارم که نیاز به پاسخس نیست: در کدام کشور دیده اید و یا شنیده اید که زباله های شهر بزرگی چون ساری که با حومه اش حدود ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد، به بکرترین مناطق کوهستانی و گردشگری در مجاورت چشمه منحصر بفرد و جهانی سورت، مجاورت پارک ملی کیاسر (شاهدژ) و منطقه حفاظت شده حیات وحش چهارنو حمل و در شرایطی غیراستاندارد دپو شود؟ مگر وظیفه دیگری غیر از حفاظت از محیط زیست بر عهده شما نهاده شده است؟ پس چرا اقدامی در خور انجام نمیدهید؟

 جناب آقای مهندس اسد مدیر کل راه استان! شاید حضرتعالی که سال هاست بر صندلی ریاست این اداره کل تکیه زده و خود با مشکلات این جاده آشنا هستید، بیشتر از همه با حرف هایم ارتباط برقرار کنید! لطفاً به وضعیت این جاده توجه و برای استانداردسازی آن اقدام عاجل کنید. مسئولیت همه جان هایی که در این جاده از دست رفته و یا خدای نکرده در آینده از دست خواهد رفت، مستقیماً بر گردن شماست که بالاترین مقام جاده ای استان هستید.

 آقایان مسئولین استان سرسبز مازندران! جاده کیاسر دیگر یک جاده با دسترسی محدود نیست. کشور در حال پیشرفت و توسعه اقتصادی است و بستر توسعه نیز حمل و نقل به ویژه حمل و نقل جاده ای است. جاده کیاسر را دریابید. جان و مال مردم و مسافران را دریابید. فردا خون این مردم بر گردن تک تک شماست که امروز می توانستید و انجام ندادید.

 نگذارید مرگ آزادانه در جاده کیاسر پرسه بزند و هر روز خانواده ای را به سوگ عزیزی بنشاند.