خزرتیترخبر: تابستان آمده نیامده دلتان دریا می‌خواهد، آب‌ تنی عصرانه، قدم زدن با پاهای برهنه روی ماسه‌های ساحل که گرمای مطبوعی دارند، تماشای غروب آفتاب وقتی رنگ‌های دریا درهم و برهم می‌شوند، دریاگردی و خیس شدن توی قایق‌های کوچک متلاطم و زنده کردن خاطرات شمال که دریایش جدانشدنی است.

شمالی هم که باشید دلتان می‌خواهد بلال را شب‌ها کنار دریا کباب کنید، غروب‌ها زودتر کار را تمام کنید و بروید دریا، غذای تان را در رستوران‌های جاده‌های منتهی به دریا میل کنید، شب چره‌های تابستانه را با هندوانه ‌تان بردارید و بروید دریا، تعطیلات از صبح، برنامه بریزید تا عصر تنی به آب بزنید؛ آب دریا.

مهمان که برای‌ تان بیاید وعده دریا می‌دهید اگرچه دلتان خوش نیست به این ساحل و دریا که تفریح کمی دارد، که ممکن است خجالت‌تان بدهد خاصه وقتی مهمان ‌تان غریبه باشد.

و این برنامه‌ ریزی‌ها ادامه پیدا می‌کند تا پاییز آرام از راه برسد و دریای ما که سرگرمی برای زمستان و پاییز ندارد سوت و کور شود و دوباره بمانیم منتظر بهار و تابستان.

* دریای ما و نوستالژی ایرانیان

دریای مازندران و سواحل زیبای آن مهم‌ترین گزینه جذب گردشگر در مازندران است، سواحل و کرانه‌های دریا در پیوند با جلگه سرسبز و کوه‌های بلند سر به فلک کشیده البرز، دیدنی و خواستنی است.

این دریاچه 438 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و بزرگ ‌ترین دریاچه جهان به‌ شمار می‌رود و نقش تعیین‌ کننده‌ای در آب و هوای سواحل شمال ایران دارد.

این سال‌ها با وجود توجه گردشگران به سایر جاذبه‌های مازندران و استقبال از کوهستان‌ها، رویدادهای فرهنگی و جشنواره‌های بومی، روستاها و طبیعت استان، هنوز 90 درصد مسافران برای دیدن دریا و قدم زدن در ساحل و استفاده از جاذبه دریا به مازندران سفر می‌کنند.

دریای مازندران برای بسیاری از ایرانیان حس نوستالژی را تداعی می‌کند، گرچه ساحل و فراساحل به تنهایی برای استان عایداتی نداشته است و هر سال شاهد آلوده‌تر شدن ساحل و دریا با انواع شیوه‌ها هستیم.

گردشگران به ‌خاطر دریا وارد استان می‌شوند؛ در هتل‌ها و خانه‌های استیجاری اقامت و در رستوران غذا میل می‌کنند، با رفت و آمدشان به شهرهای مازندران شور زندگی را جریان شتاب‌آلودی می‌بخشند و ...؛ اتفاقاتی که خوب است اما کافی نیست.

دلتان کنار دریا می‌خواهد؟ از شرق مازندران که وارد شوید ساحل ماسه‌ای میانکاله در کنار شبه جزیره میانکاله که جزو کم‌نظیرترین سواحل استان است، منتظر شماست.

میانکاله به‌خاطر جزیره و خلیج، بیشتر ساحل علمی ‌تحقیقاتی است و گردشگران خاص این حوزه را جلب می‌کند، گردشگری در این جزیره نمی‌تواند گسترده باشد، میانکاله گردشگری متمرکز را می‌طلبد.

ساحل گهرباران نیز با درختان توسکایش تقریباً بکر باقی مانده است، ساحل ماسه‌ای دریای فرح‌آباد با سابقه تاریخی و همجواری با رودخانه دائمی، ساحل شناخته ‌شده‌ای از قبل انقلاب تاکنون است که ساحل عمومی‌اش اندک و دولتی‌هایش بیشتر است.

عمق آب دریا در این منطقه قابل توجه است و مجموعه تاریخی فرح‌آباد در دو کیلومتری ساحل.

فرمانداری ساری هم امسال دست به کار شده و تابستانی متفاوت برای شهروندان و مسافرانش تدارک دیده که برنامه‌های شاد فرهنگی و هنری در ساحل نیز جزو آنهاست.

چپکرود جویبار ساحل کمتر شناخته ‌شده‌ای است که قابلیت سرمایه‌ گذاری بیشتری دارد، غروب این ساحل را از دست ندهید اگر تاکنون تجربه نکرده‌اید.

کسی هست اسم ساحل بابلسر را نشنیده باشد؟ گمان نکنم، لااقل گمان نکنم دریادوستان آن را ندیده باشند، ساحلی که وسیع نیست، وسعت ساحل آزادش کمتر، رودخانه‌اش دلنشین است و شهرش بوی دریا می‌دهد، اقتصاد و تفریح در این شهر ساحلی جریانی شیرین دارد.

ساحل فریدونکنار با بندر کوچک اما زیبایش هم کمی بعد از بابلسر اغلب پاکیزه است؛ ساحل در محمودآباد را کمتر می‌شناسند؛ ساحل عمومی شهر نور مقصدی تاریخی نیست و هنوز جا دارد که برایش ظرفیت‌سازی کرد.

ساحل سیترای نوشهر و رادیو دریای چالوس از گذشته از همان موقع که گردش در ساحل مد شد مطرح و مقصد بود.

در کلارآباد، تنکابن، عباس‌آباد و رامسر سواحل کوچک و دیدنی است؛ ساحل در غرب مازندران با شرق و مرکزش چندان تفاوتی ندارد، تنها در غرب استان در تعدادی از نقاط، تفریحات آبی مثل جت اسکی، قایق‌سواری و ... وجود دارد ولی دلتان را صابون نزنید که سوار کشتی بشوید و گشتی توی دریا بزنید و ....

* از تجارب دیگران بهره ببریم

یک کارشناس گردشگری می‌گوید: ما در طراحی ساحل کم‌تجربه هستیم بنابراین ترجیحاً باید از تجارب بین‌المللی کشورهای اسلامی که در سواحل کار کرده‌اند بهره ببریم تا گردشگران خارجی و داخلی را اغنا کند، همچنین در حوزه بانوان نیز می‌بایست در ساحل کار جدی و متفاوتی انجام دهیم و فرصت مناسب‌ سازی سواحل که قابلیت رقابت بین‌المللی دارد را برای آنها فراهم کنیم، طرح‌ها باید چندمنظوره باشد، صرف کشیدن برزنت و تفکیک فضا به معنی طرح ساماندهی ساحل نیست، با همین آداب اجتماعی اسلامی می‌شود گردشگری ساحلی باکیفیتی داشت.

علی ماهفروزی در پاسخ به این سؤال که کدامیک از نقاط ساحل استان قابلیت سرمایه‌گذاری دارد، افزود: نسبت به حضور گردشگران داخلی و خارجی می‌توان سواحل استان را به لحاظ سرمایه ‌گذاری تفکیک کرد در عین حال که می‌توانند با هم هماهنگ باشند، گردشگران اروپایی و آمریکایی اغلب به ایران برای دیدن جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی سفر می‌کنند، اگر بنا باشد توری برای این نوع گردشگران در مازندران فراهم کنیم باید آنها را به دیدن آثار تاریخی ـ طبیعی مازندران ببریم، در این نقاط نیز می‌توان سواحل را با معیارها و مدل سواحل بین‌المللی طراحی کرد، مثل ساحل بهشهر و ساری؛ نقاط دارای کشش برای گردشگران داخلی نیز می‌بایست مطابق سلایق و معیارهای این نوع گردشگران طراحی شود همچنین علاوه بر توجه به علایق گردشگران داخلی باید شاخص‌های حضور گردشگران خارجی نیز در طراحی سواحل مورد توجه قرار بگیرد.

دریای مازندران محیط زیست گرانبهاترین ماهی‌های دنیا است، در بخش جنوبی دریای مازندران و رودخانه‌هایی که به آن می‌ریزند یعنی سواحل مربوط به ایران، 78 گونه و زیرگونه ماهی یافت می‌شود.

از مهم‌ترین رودخانه‌هایی که به این دریای می‌ریزد می‌توان از سپیدرود و پیلورود (رود بزرگ) و هراز نام برد.

90 درصد صید ماهیان خاویاری مختص به این دریا است، این دریاچه جزو دریاچه‌های آب نسبتاً شیرین محسوب می‌شود.

تماشای ماهی در قفس فرصت‌های دریا و ساحل مازندران است، برای تماشای ماهی در قفس می‌توانید به غرب استان و ساحل چپکرود جویبار، موزه ماهیان خاویاری بروید.

اگر سواحل مالزی، ایتالیا، اندونزی، فرانسه و ... توانسته‌اند فرصت اقتصادی ایجاد کنند چرا ما نتوانیم از ظرفیت ساحل بهره ببریم، اکنون شرایط حداقلی نیز در ساحل ما وجود ندارد، در واقع آنچه هست مطلقاً راضی‌کننده نیست، شاهد رخدادی که در توسعه پایدار مازندران به‌ صورت هدفمند نیستیم، شاید یکی از دلایل این امر فقدان یک متولی برای ساحل است.

* قوانین کهنه مانع است

معاون سرمایه‌گذاری اداره ‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران ، درباره فقدان سرمایه‌گذاری مناسب و سودآور در ساحل می‌گوید: با وجود اعلام آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه‌ گذاری در حوزه گردشگری استان، گاهی قوانین این حوزه که مربوط به دهه 40 است مانع از انجام این کار می‌شود، در ماده 6 قانون مصوب سال 1370، واگذاری زمین‌های منابع طبیعی برای اجرای طرح‌های گردشگری به اخذ مصوبه و مجوز از کارگروه گردشگری مشروط شده است، بر اساس این قانون، میراث فرهنگی پس از بررسی درخواست و گرفتن استعلام از نهادهای مربوطه همچون محیط زیست، امور آب و نبود مغایرتی در این روند، با سرمایه‌ گذاری فرد در زمین‌های تعیین‌شده منابع طبیعی موافقت می‌کند، پس از این مرحله که به اندازه کافی دقیق و طولانی است و مصوبه کارگروه گردشگری را هم دارد، طرح قابلیت اجرایی پیدا می‌کند اما برابر ماده 3 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و منابع طبیعی که مربوط به دهه 40 است، پس از این مرحله باید آگهی مزایده در روزنامه منتشر شود که عملاً سنگی جلوی پای اجرایی شدن طرح‌های گردشگری است.

حسین باقری ادامه داد: با انتشار آگهی مزایده افرادی با عنوان سرمایه‌ گذار اعلام آمادگی و برای در اختیار گرفتن زمین رقابت می‌کنند که گاهی اصلاً توان سرمایه ‌گذاری را ندارند.

با ایجاد پنجره واحد سرمایه‌ گذاری با حضور دستگاه‌های استان مشخص شده که تولیت دریا و ساحل را سازمان‌های امور اراضی و آب منطقه‌ای به‌عهده دارند.

این پنجره به ‌منظور برداشته شدن مواقع بروکراتیک که راه را برای سرمایه‌ گذاران طولانی می‌کند، راه‌اندازی شده است، آیا دریا و ساحل می‌توانند بعد از این به فرصتی اقتصادی تبدیل شوند؟!

سازه‌های منطبق با مصالح بوم‌آورد و معماری سبک در ساحل و واگذاری به سرمایه‌ گذاران مشخص و واقعی با طول مدت معین و دارای امنیت می‌تواند کارساز باشد.

نظارت و قوانین باید به ‌درستی صورت گیرد، زمینه سرمایه‌ گذاری درست باید فراهم‌تر از قبل شود، در دریا می‌توان جزیره‌های شناور، خدماتی نظیر اتوبوس‌های دریایی، ورزش‌ها و سرگرمی‌های دریایی ایجاد کرد که ما تاکنون بدان نپرداخته‌ایم.

در حال حاضرعموماً قایق‌های ماهیگیری در فصل تابستان نونوار می‌شوند، به آنها جلیقه‌های نجات اضافه می‌کنند و این می‌شود فرصت گشت دریایی ما، اتفاقی که در قرن بیست و یکم شایسته مازندران نیست.

ماهفروزی کارشناس گردشگری بیان می‌کند: می‌شود با اطمینان به سرمایه ‌گذاران واقعی، چهره ساحل و دریا را تغییر داد همچنین آنچه که می‌تواند ساحل ما را جذاب‌تر کند و شوق به دریا را بیافزاید برگزاری جشنواره‌های فرهنگی، ورزشی و هنری و آیینی در ساحل است، دیگر ساماندهی طرح دریا، نجات غریق و چادرهای برزنتی اقناع ‌کننده نیست.

ایجاد ظرفیت برای حمام آفتاب زنان و مردان امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است؛ تعبیه استخرهای آب شیرین در حاشیه ساحل، مکان‌هایی برای استحمام در داخل طرح دریا، ایجاد فضای سبز که علاوه بر زیبایی، سایه‌ای فراهم کند.

ماهفروزی خاطرنشان می‌کند: ما اولین گروه از انسان‌ها نیستیم که می‌خواهیم در ساحل و دریا کاری انجام دهیم، دنیا دراین‌باره بسیار کار کرده است، با دانش، کسب تجربه و بسترسازی برای سرمایه‌گذارانی که اقدام جدی و اصولی انجام می‌دهند می‌توانیم از دریا به‌عنوان فرصت اقتصادی بهره ببریم، نه فقط سرمایه‌ گذارانی که تنها در فصل دریا اقدامات کوچک و پُرنقص انجام می‌دهند و اغلب نیز نارضایتی گردشگران را موجب می‌شوند؛ خدمات دریا باید مثل خود دریا فراخ و فاخر باشد، ما میزبان خوبی در دریا نیستیم که یکی از دلایل آن همان تعدد متولی دریا و ساحل است همچنین عدم مدیریت صحیح و نقض قوانین باعث شده بخش‌هایی از ساحل دریا به افرادی خاص تعلق بگیرد و عموم مردم از آن محروم باشند تا آنجا که بعضی‌ها سند در داخل دریا هم دارند، آزادسازی دریا توسط تمام ارگان‌ها باید اتفاق بیفتد.

دریای مازندران دارای ذخایر گاز، نفت و خاویار است، کل ذخایراثبات‌شده نفت در این دریا 50 میلیارد بشکه بوده‌ است و این یعنی حدود 4 درصد از کل ذخایر نفت جهان.

این دریاچه قرن‌هاست که دریا نامیده می‌شود ولی به هیچ دریایی به ‌طور طبیعی متصل نیست؛ بنابراین رژیم حقوقی ویژه و منحصربه ‌فرد خود را داشته و دارد.

اگر دریای مازندران را دریاچه بدانیم در آن صورت مشمول کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها نمی‌شود و رژیم حقوقی آن باید براساس توافق کشورهای ساحلی دریای مازندران تعیین شود.

دریای مازندران قرار است مسیر ترانزیت شمال اروپا و آسیا با جنوب و یکی از محورهای کریدور شمال ـ جنوب باشد.

این دریاچه از طریق رود ولگا و کانال ولگادن به آب‌های آزاد متصل شده است، به باور عنایت‌الله رضا، در کتاب نام دریای شمال ایران، محتمل‌ ترین نام امروز برای این دریا، دریای کاسپین است.

این دریاچه با طول تقریبی یک‌هزار و 200 کیلومتر و عرض متوسط 320 کیلومتر و مساحت 438 هزار کیلومتر مربع و حجم 770 هزار کیلومتر مکعب بزرگ‌ترین دریاچه آب نسبتاً شیرین جهان است.

کم‌عمق‌ترین ناحیه این دریاچه 25 متر در منطقه شمالی است و عمیق‌ترین مناطق در قسمت مرکزی و جنوبی واقع شده‌ است که در بعضی از مناطق جنوبی 900 تا یک‌هزار متر عمق دارد، سواحل این دریاچه جمعاً 6 هزار و 379 کیلومتر است که حدود 922 کیلومتر آن در خاک ایران واقع شده است.

مازندران تنها استان ساحلی این دریا است که از سه محور زمینی (کندوان، هراز و فیروزکوه) با مرکز کشور در ارتباط بوده و علاوه بر گذر راه‌آهن سراسری، سه فرودگاه (ساری، نوشهر و رامسر) نیز ارتباط هوایی آن را با سایر نقاط کشور برقرار می‌کند.

همچنین جاده بابلسر ـ رامسر به طول 220 کیلومتر، با فاصله 10 تا 300 متر از ساحل دریا می‌گذرد و چشم‌اندازهای کم‌نظیری را برای گردشگران فراهم می‌آورد.

دریا به ‌تنهایی می‌تواند در اقتصاد منطقه نقش ایفا کند اما ما موفق نبوده‌ایم شاه نقش را به او بسپاریم تا بازی زیرپوستی، متفاوت و جایزه ‌برش را شاهد باشیم.