خزرخبر، متاسفانه چندی پیش در معدن آینه بندان آمل بروز حادثه ای منجر به مرگ یکی از کارگران در حین کار شد، انتشار این خبر توسط رسانه ی ضد انقلاب موجب شد تا این موضوع را به صورت میدانی بررسی کنیم.

دلیل بروز این حادثه را عدم رعایت نکات ایمنی دانسته اند اما بررسی‌های صورت گرفته نشان از عدم درک متقابل مسئولان متولی دارد.

زمانیکه واحدی معدنی مجوز فعالیتش را از سازمان صنعت، معدن و تجارت دریافت می‌کند، برای شروع بهره برداری نیاز به گواهی کشف و پروانه بهره برداری اداره کل منابع طبیعی نیز دارد، این نهاد با توجه به محدوده واگذاری شده، عرصه ای محدود را برای بهره برداری انتخاب و به معدنکار اجازه بهره برداری می‌دهد.

برای مثال، مجوز پروانه بهره برداری واحد معدنی برای محدوده ی 10 یا 20 و یا 50 هکتار پس از طی مراحل قانونی از سازمان صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود، اما اداره منابع طبیعی بخشی از محدوده تعیین شده را برای حراست از منابع طبیعی، مجاز به بهره برداری می‌داند.

حال نکته‌ای را این جا باید بررسی کرد.

معادن شن و ماسه و برخی معادن ذغال سنگ در دل کوه هستند که برای بهره برداری و اجرای موارد ایمنی می‌بایست مهندسی برداشت روی آن اعمال گردد.

مهندسی برداشت معادن کوهی به این گونه است که برای اجرای نکات اصولی و فنی ایمنی باید برداشت به صورت پلکانی و از نوک کوه شروع شود تا در صورت بروز حادثه پله‌های متعدد ایجاد شده بتوانند جلوی ریزش را گرفته و خطر ناشی از سقوط مصالح را به حداقل برسانند، اما این نکته اصولی و فنی در معادن کوهی مازندران اتفاق نمی افتد و دلیل آن نیز اصرار دولت یا سازمان‌های متولی است که موجب بروز حادثه می‌شود.

در اکثر معادن کوهی مازندران برداشت از پایین ترین قسمت کوه صورت می‌گیرد که احتمال ریزش و بروز حادثه را به شدت افزایش می‌دهد.

حال چرا معادن مازندران از دامنه کوه‌ها برداشت می‌کنند؟ آیا این نوع برداشت موجب ریزش و رانش نمی شود؟ چرا معدنکار با علم به این قضیه نسبت به ایجاد نقاط پلکانی اقدام نمی کند؟

به دلیل عرصه محدود کاری و اصرار اداره کل منابع طبیعی بر عدم توسعه سطح بهره بهرداری و عدم همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت می‌باشد، لذا معدنکاران مجبور هستند که از دامنه معادن کوهی اقدام به برداشت کنند.

متاسفانه اکثر معادن کوهی مازندران با مشکل عدم توسعه بهره بردای و برداشت نامناسب مواجه هستند،این موضوع بارها توسط تشکل‌ها و نهادی فنی به اداره کل منابع طبیعی مازندران اعلام شده است اما تا به حال نتیجه ای حاصل نشده است.

حادثه معدن آینه بندان آمل نیز به دلیل عدم توسعه بهره برداری مناسب و عدم برداشت فنی و اصولی ( از بالاترین افق) شاهد این اتفاق تلخ بود.

معدن آینه بندان با وسعت کاری 12 هکتار فقط مجوز برداشت دو و نیم هکتار در سه مرحله واگذاری دارد که این تنگنای محدودیتی موجب بروز ریزش کوه و سقوط واریزه از بالای کوه بر روی لودر در حال کار و نهایتا مرگ راننده آن شد.

این درحالی است که معدن فوق در ابتدا مجوز برداشت 5000 مترمربع داشته و با پیگیری‌های صورت گرفته عرصه فعالیت آن به دو و نیم هکتار ارتقاء یافت.

اولین موضوعی که برای هر فعالیت معدنی مطرح است بحث ایمنی، ایمن سازی و امنیت کار است.

اصرار تولید کننده بر رعایت الزام وضع شده در عرصه واگذاری و عدم واگذاری عرصه بیشتر توسط اداره منابع طبیعی موجب بروز این اتفاق شد.

جالب اینجاست که پروانه بهره برداری سازمان صنعت، معدن و تجارت اجازه بهره برداری به معدنکاران را نمی دهد و لذا باید اداره کل منابع طبیعی مجوز برداشت نسبت به محدوده تشخیص داده شده را ارائه کند تا تولید کننده اجازه فعالیت داشته باشد این امر مغایر قانون معادن بوده که امر حاکمیت قانون در نظارت و نحوه برداشت و رعایت اصول فنی و ایمنی را از این سازمان در استان مازندران سلب کرده است که جای تامل دارد.

وقتی سطح کل در اختیار بهره بردار قرار ندارد، وی نمی تواند تمامی بحث فنی و اصول ایمنی را رعایت کند و این عاملی برای بروز حادثه شده است،دستگاه‌های دولتی و نظارتی باید اتفاق نظری برای این موضوع به وجود آورند تا از بروز چنین حوادثی پیشگیری شود و اتفاقات بعدی رخ ندهد.

با وضع موجود امکان رانش و ریزش برای همه معادن وجود دارد و خطرات ناشی از آن دور از انتظار نمی باشد.

اصرار اداره کل منابع طبیعی بر این است که افزایش عرصه واگذاری، سطح طبیعت را تغییر می‌دهد در حالی که به گفته معدنداران تعداد قابل توجهی از معادن در محدوده هایی فاقد پوشش جنگلی هستند، به خصوص که در معادن جاده هراز اصلا پوشش گیاهی خاصی که نیاز به صیانت داشته باشد به چشم نمی خورد.