خزرخبر: خبر آنقدر جدی بود که به سرعت در تمام کانال ها و روزنامه های محلی منتشر شد«دره هراز یکی از کانون های ریزگرد استان مازندران در سال های آتی خواهد بود» جمله ای از زبان ستار بابایی، مدیرکل منابع طبیعی استان مازندران که آن را یک معضل اساسی در سالیان آینده توصیف کرد و با تاکید بر اینکه نمی توانیم در استان مازندران معدن داشته باشیم گفت:عرصه های مازندران ملی است و نباید به بهانه اشتغال، عرصه ها را از بین ببریم اما در حال حاضر در محور هراز چه می گذرد؟ معادنی که انگار مافیایی پشت آن پنهان شده و خط قرمز برخی است و با بعداً پاسخ به سوالات پیرامون آن را به آینده واگذار می کند اما در این گزارش قصد مروری بر اتفاقات چند سال اخیر داریم.

نزدیک به ۱۵ سال پیش،«پوکه معدنی جاده رینه» شاید نخستین تلنگر در خصوص برداشت بی رویه از دماوند بود که تبعات برداشت بی رویه باعث ایجاد ریزگرد شد که کل شهر را فرا گرفت و مشکلات اساسی را برای ساکنین محل بوجود آورده بود.

مدت ها گذشت و فعالیت های غیرمجاز معدن داران به بیش ترین حد خود رسید، فعالیت های غیرقانونی که دیگر صدای همگان را در آورده بود به گونه ای اسماعیل کهرم، در گفت و گو با خبرگزاری فارس در تیرماه سال ۱۳۹۱ تاکید کرد که برداشت بی‌رویه پوکه و وجود معادن به بدنه دماوند صدمات جبران ناپذیری وارد می‌کند و اینگونه ادامه داد که با کمال تاسف باید بگویم شورای اسلامی شهر رینه یکی از بهره‌ برداران اصلی این معادن است که باعث شده تا از پنج معدن این منطقه روزانه ۵۰۰ کامیون پوکه استخراج شود که زنگ خطر اصلی در آنجا به صدا در آمد و درست کمتر از دو سال بعد، ناصر مهردادی، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در گفت و گو با خبرگزاری ایرنا در سال ۱۳۹۳ گفت:از ۴۳ واحد معدنی فعال در زمینه برداشت شن و ماسه در مسیر جاده هراز شهرستان آمل، تعداد ۱۹ معدن بدون داشتن مجوزهای سنگ شکن فعالیت می کنند که با پیگیری های فراوان ۶ معدن در پای دماوند تعطیل شدند.

این صحبت ها در حالیست که گفته می شود در حال حاضر ۳۸ معدن پروانه دارند که از این تعداد ۲۰ معدن فعال در حال حاضر فعال هستند.

در این خصوص بهمن صادق نژاده گفت: عمده ترین مشکل محیط زیست در محور هراز در خصوص فعالیت معادن است که در گذشته بدون هماهنگی محیط زیست و اخذ مجوزات مربوطه در بستر رودخانه هراز اقدام به فعالیت کردند.

وی گفت: برخی از معادن مواد اولیه خود را از رودخانه و واریزه های کوهی تهیه می کردند که با پیگیری دستگاه های ذی ربط هرگونه برداشت مواد اولیه از رودخانه و کوه ممنوع شده است اما امروزه اکثریت معادن شن و ماسه در حومه رودخانه هراز در حال استفاده از واریزه های کوهی هستند که موجب آلودگی رودخانه هراز خواهد شد

وی ادامه داد: نزدیک به ۲۷ معدن شن و ماسه فعال در محور هراز فعالیت دارند و ۸ کارگاه دانه بندی شن و ماسه مخصوص ۴ بانده کردن محور هراز هم در حال فعالیت است و ۳ معدن غیر فعال داریم که در مجموع ۳۸ معدن فعال و غیرفعال در این بخش قرار دارند.

وی با بیان اینکه اکثریت معادن محور هراز موجب تخریب محیط زیست می شوند گفت: اکثریت معادن فعال در محور هراز به روش سنتی و با حوضچه ترسیب در حال کار کردن هستند بدین صورت که آب وارد حوزچه های معادن شده و پس از گذر از چندین خندق از معدن خارج می شود که آب خروجی باید دارای استانداردهای لازم محیط زیستی باشد اما مشکل از جایی شروع می شود که پس از عبور آب گل و لای در خندق های تعبیه شده باقی می ماند که برخی از صاحبان معدن بدون توجه به قوانین محیط زیست اقدام به تخلیه گل و لای در رودخانه هراز می کنند که این یعنی فاجعه و خسارت آن دامن کشاورزان را خواهد گرفت و همچنین باعث تخریب و آلوده شدن بستر آن خواهد شد.

وی با ابراز امیدواری از اینکه روزی برسد که نفع عموم بر نفع شخصی ترجیح داده شود گفت: در ۷ ماه گذشته بیش از ۷۰ بار معادن متخلف را پلمپ کردیم و متخلفان به مراجعه قضایی معرفی شدند و در سال جاری بیش از در سال جاری بیش از ۱۲۰ اخطار زیست محیطی برای رعایت مسائل محیط زیستی صادر کردیم.

وی در ادامه گفت: تعداد محدودی از معادن در محور هراز دارای مجوز نصب دستگاه سنگ شکن هستند و معادنی که این مجوز را ندارند به دلیل عدم رعایت فاصله مجاز تا رودخانه هراز شرایط صدور مجوز برای آنها وجود نداشت همچنین برای برخی هم مجوز خلاف صادر شد و آنها قانون را دور زده بودند که برخورد قانونی خواهد شد و تا به حال ۳ پرونده ماده ۶۹۰ در رابطه با معادن در هفت ماه اخیر کلید خورده است که در مراحل رسیدگی در مرجع قضایی است و ۱ معدن در سال ۱۳۹۴ شروع شده بود که رای به اعاده به وضع سابق و تخریب معدن را گرفتیم و باید گفت که از اکثریت معادن محور هراز تعهد محضری داریم که در صورت ادامه تخلف دیگر گذشتی نخواهیم داشت.

این مسئول گفت: اگر بخاطر مصالح استان نبود به جز برخی معادن انگشت شمار، اجازه فعالیت به هیچ معدنی نمی دادم و باید تاکید کرد که تولید فعلی ده ها برابر درخواست و نیاز روزانه است و تقاضا و عرضه با هم هیچ همخوانی ندارند و معادن شن و ماسه محور هراز تا ماه ها دپوی شن و ماسه دارند اما هنوز در حال جمع آوری و کوه کندن هستند.

تخریب محیط زیست با چه هدفی

وی گفت: واریزه کوهی تمام شد و برخی معدن داران در حال حاضر در حال تراشیدن کوه هستند، شاید هدف آنها محو کردن کوه از صفحه طبیعت باشد اما چرا میخ زمین را می کنید و چگونه می توان بعد از این تخریب ها محیط زیست را در تعادل نگه داشت!؟

جنگل هارا بدون هیچ ضابطه ای تراشیدیم و خودمان باعث ایجاد سیلاب ها شدیم، سیل نکا نتیجه اهمیت ندادن به محیط زیست و مسائل طبیعی است که وقتی سیلاب امد فاجعه ای در نکا رخ داد که درد و زخمش تا سال ها بر تن برخی مانده که جسد عزیزان خود را هیجوقت نیافتند و سیل و گل و لای همه آنها را با خود برده و در خود دفن کرده است.

وی با بیان اینکه مدیران استانی در خصوص واگذاری عرصه معادن برای بهره وری از واریزه های کوهی حساسیت بیشتری به خرج بدهند افزود: محیط زیست باید در اولویت قرار گیرد و اشتغال فعلی به نوعی اشتغال کاذب است و با همین روند تبدیل دره هراز به کانون ریزگرد استان دور از ذهن نیست.

قابل به ذکر است که همین چند وقت پیش بود که شهروندان آملی طی تماس با دفتر نشریه صبح آمل گلایه خود را نسبت به وضعیت ریزگردهای موجود در محور هراز که علت آن معدن های مجاور جاده بودند اعلام کرده و با تاکید بر اینکه گاهی وضعیت به جایی می رسید که حتی چند متر جلوتر خود را هم نمی توانند ببیند، خواستار پیگیری های بیشتر در این خصوص شدند.

اما در پایان سوالاتی مطرح می شود که با توجه به اینکه وجود معادن شن و ماسه و فعالیت آنها تماماً موجب ضرر به بدنه محیط زیست و دره هراز است ادامه فعالیت و مجوز دادن به آنها چه توجیهی دارد؟

بر طبق صحبت های رییس محترم محیط زیست مبنی بر اینکه معدن داران در حال کوه خواری هستند و براساس مجوز خود که برداشت از واریزه های کوهی می باشد فعالیت نمی کنند و در حال کوه خواری هستند چه اقداماتی در این خصوص صورت گرفت و با توجه به تاکید مدیرکل منابع طبیعی مبنی بر اینکه دره هراز کانون ریزگرد استان مازندران خواهد بود بهتر نیست که هرچه سریع تر اقدام به پلمپ تمامی معادن شن و ماسه صورت گیرد؟ معادنی که در حال نابودی اکو سیستم طبیعت هستند.