خزرخبر: در 5 دهه گذشته وسعت جنگل‌های کشور تقریباً به نصف کاهش پیدا کرده ،عوامل مختلفی همانند بهره‌برداری‌های غیراصولی، فعالیت‌های عمرانی مانند راه‌سازی و توسعه سکونتگاه‌های روستایی و شهری، وقوع حریق‌های متعدد، گردشگری غیرمسئولانه، حضور و چرای دام‌ها، وابستگی معیشتی روستائیان حاشیه جنگل، برداشت بیش از حد مجاز چوب، شیوع بیماری‌ها و آفات و غیره نفس جنگل‌های کشور را به شماره انداخته است.

به نحوی که در 50 سال اخیر سطح جنگل‌های کشور از 30 میلیون هکتار به 14 میلیون هکتار کاهش یافته و به تبع آن در این سال‌ها، وسعت جنگل‌های شمال کشور که تنها بازمانده جنگل‌های هیرکانی به شمار می‌رود، از 3 میلیون و 400 هزار هکتار به یک میلیون و 967 هزار هکتار کاهش پیدا کرده، هر چند در همین آمارها هم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.

با اینکه در سال‌های اخیر به ویژه از سال 93 تاکنون با افزایش تخریب کمی و کیفی سطح جنگل‌های شمال کشور برنامه "بهینه‌‌سازی پایش، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌‌های کشور" توسط هیئت دولت مصوب شده تا روند بهره‌‌برداری از جنگل در قالب طرح‌‌های جنگلداری تغییر کند، اما هنوز هم صدای گوشخراش "اره‌های موتوری‌" از عرصه‌های جنگلی بی‌دفاع هیرکانی به گوش می‌رسد و درختان یکی پس دیگری ایستاده می‌میرند و روی زمین می‌افتند.

برخی مسئولان مدعی هستند که بهره‌برداری از جنگل در قالب برداشت چوب در دو‌سه سال اخیر کاهش یافته و در راستای اجرای مصوبه مذکور نشانه‌گذاری‌ها کم و حتی برخی از طرح‌های جنگلداری تعطیل شده است، اما تصاویری که در روزهای گذشته از عرصه های جنگلی بالادست روستاهای "سیف کٌتی" و "سیدابوصالح" در استان مازندران به خبرگزاری رسیده، گویای واقعیت‌های دردناک دیگری است.

اینجا بهترین و کهن‌ترین جنگل های جهان سلاخی می‌شوند و مسئولان مدعی‌اند کوچکترین و کمترین تخلفی صورت نگرفته است، با فرض بر عدم وقوع تخلف، می‌توان تصریح کرد که این نوع برداشت چوب از جنگل های شمال غیرعلمی و غیرمسئولانه است.

جنایت در حق طبیعت

یکی از افرادی که تصاویر قطع درختان و دپوی آنها در حاشیه جاده را مشاهده کرده بود، می‌گوید: این جنایت در حق طبیعت، در عرصه‌های جنگلی بین شهرستان‌های ساری و قائمشهر و در بالادست روستاهای سیف‌کتی و سیدابوصالح اتفاق افتاده است.

وی می افزاید: مجری طرح شرکت چوب و کاغذ پهنه کلا است که یک شرکت دولتی به شمار می‌رود، متأسفانه در حاشیه جاده درختانی که قطر آنها نشان می‌دهد، سن کمی دارند قطع و بر روی هم انباشت شده است.

وی می‌گوید: متأسفانه در دیگر مناطق جنگلی هم اوضاع به همین گونه است، برخی از شرکت‌های بهره‌بردار به بهانه اینکه قراردادهای آنها پس از پایان دیگر تمدید نمی‌شود، در جنگل‌ها دست به جنایت می‌زنند و بیش از آنچه که قانون مشخص کرده است، اقدام به قطع درختان می‌کنند.

یکی دیگر از مردم منطقه هم در این باره می‌گوید: سال‌هاست که از جنگل‌های این منطقه چوب برداشت می‌شود و هر روز تعداد زیادی کامیون این چوب‌ها را به کارخانه‌ها حمل می‌کنند.

وی می‌گوید: مردم عادی اگر یک شاخه درخت را بشکنند، برایشان پرونده تشکیل می‌شود و جریمه می‌شوند اما وقتی این حجم از درختان جوان و سبز این‌گونه قطع می‌شوند، هیچ فردی کاری نمی‌کند.

گزارشات مردمی، کذب محض است!

در همین‌باره با "محمدرضا جهان آرا"، معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – منطقه ساری- گفت‌وگو کردیم، وی گزارش‌های مردمی درباره قطع درختان جوان و با عمر کم را "کذب محض" می‌داند و می گویدهمه درختانی که در حاشیه جاده قرار دارد، درختانی است که براثر طوفان یا مسائل دیگر شکسته و بر روی زمین افتاده بود.

وی بر اینکه قطع این حجم از درختان براساس قانون و کتابچه طرح جنگلداری بوده است، اصرار دارد و چندباره تأکید می‌کند که حتی "یک درخت" هم برخلاف قانون قطع نشده و هیچ‌گونه خلافی در محدوده این طرح رخ نداده است.

معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – منطقه ساری، ادامه می‌دهد: محدوده‌ای که درباره آن صحبت می‌کنیم در قالب طرح جنگلداری بوده که مجری آن هم شرکت دولتی چوب و کاغذ مازندران است.

وی می گوید: دولت با مجری طرح قرارداد دارد و صرفا درختانی در این فرآیند قطع شده که خشکیده، افتاده و شکسته بودند، با اطمینان کامل می‌گویم هیچ درخت سرپایی در این منطقه قطع نشده و همه این حرف‌ها کذب محض است.

این در حالی است که تصاویر ارسالی مردم که در ادامه خبر می‌توانید آن را مشاهده کنید، گویای واقعیت دیگری است.

همه درختان شکسته و افتاده بودند

جهان آرا در پاسخ به اینکه در تصاویر و ویدئوهایی که مردم برای خبرگزاری ارسال کردند، به وضوح می توان تنه قطع شده درختان جوان و سبز را در حاشیه جاده مشاهده کرد، اظهار می‌کند: همه درختان از قبل شکسته بودند؛ زمانی که باد و طوفان می‌شود هم درخت با قطر کم و هم درخت با قطر بالا شکسته می‌شود.

وی با بیان اینکه "ما دل‌مان بیشتر از همه برای جنگل می‌سوزد"، می‌گوید: ما متولی حفظ جنگل بوده و بیش از دیگران نسبت به آن دلسوز هستیم،از اینکه مردم و رسانه‌ها فعالیت ما را رصد می‌کنند قدردانی می‌کنیم، اما انتظار داریم همه چیز صادقانه گفته شود،نه اینکه بخواهیم با یک گزارش ذهنیت مردم را نسبت به همکاران و اقداماتی که انجام می‌شود، بد کنیم،اگر ذهن مردم خراب شود، مشارکتی که اکنون برای حفظ منابع طبیعی از جمله در زمان وقوع حریق دارند را قطع می کنند.

طرح جنگلداری در 170 هزار هکتار تمدید نمی‌شود

جهان آرا درباره اجرای طرح بهینه‌‌سازی پایش، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت عرصه‌های جنگلی می‌گوید: وسعت عرصه‌های جنگلی 794 هزار هکتار بوده که در 421 هزار هکتار آن طرح‌های جنگلداری اجرا شده است،از سویی دیگر قرارداد طرح در 170 هزار هکتار از این عرصه‌ها به اتمام رسیده و دیگر امکان تمدید آن وجود ندارد.

وی ادامه می دهد: طبق بند "پ" ماده 38 قانون برنامه ششم توسعه کشور، باید برداشت چوب در قالب طرح‌های جنگلداری تا پایان سال 98 تعطیل شود.

معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – منطقه ساری- با اشاره به میزان برداشت چوب از عرصه‌های جنگلی هیرکانی می‌گوید: در سال‌های قبل، از کل عرصه‌های هیرکانی حدود 500 هزار مترمکعب برداشت چوب صورت می‌گرفت که 200 هزارمترمکعب آن از حوزه ساری بوده است،با این‌حال امسال حتی یک متر هم نشانه‌گذاری جدید انجام نشده و هر میزان درختی که قطع و برداشت شده شکسته، افتاده و فرتوت بوده است.

تخریب شدید جنگل‌های هیرکانی

جنگل‌های شمال کشور که از منطقه ارسباران آغاز و تا دره‌های گلیداغی ادامه دارد، به علت تنوع گونه ای جزء ذخایر ژنتیکی جهان به شمار می‌رود.

در این باره "هادی کیادلیری"، رئیس انجمن جنگلبانی کشور می‌گوید: جنگل‌های هیرکانی تنها یک درصد از مساحت سطح کشور را تشکیل می‌دهد با این‌حال به علت اهمیتی که دارد، جزء ذخایر ژنتیکی جهان به شمار می‌رود که به علت بهره‌برداری زیاد به شکل‌های مختلف از جمله برداشت بیش از حد، ریختن زباله، چرای دام، قاچاق چوب و غیره به شدت تخریب شده است.

وی به مرگ و میرهای دسته جمعی که در جنگل‌های شمال  کشور رخ می‌‌دهد، اشاره می‌کند و می‌گوید: در 5 سال اخیر متأسفانه یکی از گونه‌های بومی ایران در مساحت 40 هزار هکتار از بین رفته است.

وی معتقد است بهره‌برداری غیرکارشناسی و غیرعلمی سبب کاهش حجم جنگل شده که از نظر بصری برای همه قابل مشاهده بوده و هم‌چنین کیفیت این عرصه‌ها شامل تنوع گونه‌ای و حیات وحش در این سال‌ها به شدت سقوط و نزول کرد.

ظرفیت کارخانه‌های چوب با توان جنگل‌های شمال هم‌خوانی ندارد

کیادلیری با بیان اینکه جنگل صرفا به معنای درخت نیست بلکه یک اکوسیستم به شمار می‌رود، می‌گوید: در این اکوسیستم اگر یک جزئی حذف شود کل سیستم دچار اختلال می‌شود این در حالی است که تمام اجزای این سیستم حذف شده است.

وی به کارخانه‌های چوبی که در حاشیه جنگل‌های هیرکانی ایجاد شده است، اشاره می‌کند و می‌افزاید: وجود و ظرفیت این کارخانه‌ها هیچ هم‌خوانی با توان و ظرفیت جنگل ندارد که نتیجه توسعه ناپایدار قلمداد می‌شود.

آمار دقیقی حتی از سطح جنگل‌های شمال وجود ندارد

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات با بیان اینکه هنوز ابتدایی‌ترین مسائل در حوزه جنگل‌های هیرکانی مبهم است، به اختلاف سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع اشاره می‌کند و می‌گوید: طبق آمار سازمان جنگل‌ها وسعت جنگل‌های هیرکانی دو میلیون و 70 هزار هکتار و براساس گزارش مرکز تحقیقات این سطح یک میلیون و 650 هزار هکتار بوده و این اختلاف آماری یک فاجعه است.

تخریب سالانه 3 هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی

وی با اشاره به برخی از آمارها درباره تخریب جنگل‌های شمال کشور خاطرنشان می‌کند: طبق آمار موجود در بین سال های 1334 تا 1386 سالانه حدود 3 هزار هکتار از جنگل های شمال از بین رفته در حالی که معتقدیم این آمار بیش از این‌ها است،در چند دهه اخیر در یک سوم از سطح جنگل‌های شمال کشور از 2 میلیون مترمکعب برداشت چوب انجام شده و به 500 هزار مترمکعب رسیده که این اقدام فشار زیادی را به اکوسیستم وارد کرده است.