خزرتیترخبر: پیش بینی بروز حادثه در بافت قدیمی و مرکزی شهر ساری که مسجد و بازار در آن واقع شده، چندان دور از ذهن نبود و به رغم هشدارهای مکرر کارشناسان، بازآفرینی و بهسازی این بافت فرسوده موکول به زمانی دیگر شد تا آنکه حادثه آتش سوزی مسجد هزار ساله، متولیان امر را به از خواب غفلت بیدار کرد.

آتش سوزی مسجد جامع ساری با قدمت بیش از هزار ساله زنگ تلنگری است تا فکری به حال بافت های قدیمی و فرسوده دیگر و یا دیگر ابنیه های تاریخی و میراثی مناطق مازندران شود چرا که حادثه هیچگاه خبر نمی کند.

۳۸ شهر مازندران دارای بافت فرسوده است و ساری که دررویای کلان‌شهر شدن است، رکورددار این بافت‌های نامناسب و فرسوده است،در زیرپوست بافتهای فرسوده و کهنه مازندران، آنجا که کوچه‌های تنگ و موسوم به آشتی‌کنان دارد، بم‌هایی در حال شکل‌گیری است که اگر برای نوسازی و بهسازی آن تلاش نشود، فاجعه خاموش دیگری را رقم خواهد زد.

وقوع سالانه حدود ۱۹۰ زمین‌لرزه کوچک بزرگ، بروز سیل‌های خسارت‌بار، رانش زمین، آتش‌سوزی و ... ازجمله حوادث و پیامدهایی است که هرسال، تن مازندران را زخمی می‌کند و بار مالی و جانی بر دوش ساکنان این دیار قرار می‌دهد.

چهار هزار و ۸۰۰ هکتار از مساحت شهری مازندران جزو بافت فرسوده به شمار می‌رود و به‌رغم مشکلات متعدد، در سالهای اخیر بیش از ۲۲ هزار واحد مسکونی مستقر در بافت‌های فرسوده مازندران برای نوسازی به بانک‌ها معرفی‌شده‌اند و درمجموع ۱۵ درصد از مساحت بافت‌های فرسوده استان بهسازی شده است.

طبق آمار، ۶۴۱ هکتار از مساحت سه هزار هکتاری شهرستان ساری، ۳۴۷ هکتار از مساحت ۲۷۰۰ هکتاری قائم‌شهر، ۴۲۰ هکتار از مساحت شهری بابل، ۱۵۹ هکتار از مساحت آمل، ۱۷۰ هکتار از مساحت شهری چالوس،۱۰۷ هکتار از مساحت شهر نوشهر، ۸۰ هکتار از مساحت شهر تنکابن و... در استان مازندران فرسوده است که نیاز مبرم به نوسازی دارد.

تاکنون ۱۵ درصد مساحت بافتهای فرسوده استان نوسازی شده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از این ساختمان‌ها و ساختارهای قدیمی با اندکی بازسازی و مدیریت، قابلیت استفاده به‌عنوان موزه، گالری نقاشی، بازارچه صنایع‌دستی و یا با اخذ تمهیداتی قابلیت استفاده به‌عنوان سفره‌خانه‌های سنتی رادارند و ازآنجایی‌که این مکان‌ها عمدتاً موردعلاقه گردشگران قرار می‌گیرند می‌توانند منبع درآمد خوبی نیز برای شهرداری‌ها باشد.

وقوع زمین لرزه های متعدد بافت های فرسوده مازندران را در حوادث ناایمن تر کرده تا جایی که رئیس مرکز لرزه‌نگاری مازندران با بیان اینکه مرکز لرزه‌نگاری ساری به همراه ۶ ایستگاه لرزه‌نگاری در مازندران فعال هستند، گفت: فعالیت گسل‌های مازندران رصد می‌شود و مراکز فعال در کنار ثبت و پردازش زلزله‌های استان و کشور کارهای پژوهشی دیگری هم انجام می‌دهند.

جمال باکویی در ادامه سخنانش منطقه غرب مازندران را محل تلاقی دو گسل اصلی در مازندران دانست و خاطرنشان کرد: برای رصد بهتر گسل‌ها و ثبت زمین‌لرزه هابه همراه اطلاع‌رسانی درست در این زمینه ایستگاه لرزه‌نگاری جدیدی در رامسر مدنظر قرارگرفته که در آینده عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود.

بازآفرینی بافت های فرسوده شهری در دست اجرا است

عبدالله بهادری مدیرکل راه و شهرسازی مازندران نیز با اشاره به آغاز بازآفرینی بافت های فرسوده شهری می گوید: بازآفرینی پیاده راه قارن در طول ۵۰۰ متر و به مساحت ۴.۸ هکتار اجرا می شود ، هرچند که محدوده اثرگذاری اجرای طرح در برخی حوزه ها شامل مراکز گسترده تری تا  مقیاس  محدوده شهر نیز  می شود.

وی یادآور شد : با حمایت های لازم جهت صیانت از ارزش های محیطی، حفظ کارکرد بافت، عدم قطع ارتباط اجتماعی ساکنین محدوده و دسترسی های محیطی و همچنین تقویت شرایط صیانت از بناهای واجد ارزش ، تمهیدات لازم لحاظ شده است و این پروژه در محدوده محلات نعلبندان، چال مسجد، مسجد جامع اجرا می شود.

مجموع بافت های فرسوده استان مازندران به مساحت چهار هزار و ۸۰۰ هکتار بوده  که در ۳۸ شهر استان مطالعات آن به انجام رسیده است، مجموع جمعیت ساکنان دراین محلات ۴۰۰ هزار نفر برآورد می شود هرچند که با اعتصاب عرصه های ناکارآمد دیگر شامل سکونت گاه های غیر رسمی ،محلات فرودست و بافت های تاریخی جمعیت و مساحت فراتری تحت اثرگذاری قرار می گیرد.

بناهای میراثی و تاریخی شناسایی و آسیب شناسی شود

استاندار مازندران نیز با بیان اینکه آتش سوزی مسجد جامع زنگ تلنگری برای بناهای میراثی و تاریخی استان به شمار می اسلامی خواستار شناسایی بناهای میراثی و آسیب شناسی آن شد تا از بروز حوادثی نظیر مسجد جامع ساری پیشگیری شود.

وی تسریع در پیاده راه قارن را ضروری دانست و گفت: مسیر قارن دارای بافت تاریخی و قدیمی است و پروژه بازآفرینی بافت شهری در مسیر قارن در دستور کار قرار دارد و در طرح آینده میدان ساعت، جمهوری و مسجد بازآفرینی می شود.

وی برق و تاسیسات را سبب آسیب پذیری اماکن تاریخی و میراثی همانند مسجد جامع ساری دانست و گفت: هر بنای میراثی باید یک متولی داشته باشد و به دلیل تعدد بهره برداران، سبب شد تا متولی واحدی در مسجد جامع نداشته باشیم.

استاندار مازندران خواهان تشکیل هیئت امنا برای مسجد جامع ساری شد و گفت: اوقاف نیز موظف شد تا شیوه نامه ای برای اداره مسجد جامع مشخص کند و مسئولیت های مدیر نیز ابلاغ شود.

بیشتر شهرهای مازندران از تجهیزات مدرن مقابله با حریق نظیر نردبان هیدرولیک محروم هستند و وجود ساختمان‌های قدیمی و فرسوده،و کوچه های تنگ و باریک در بافت های فرسوده، نگرانی مردم و شهرداران منطقه را پس از حادثه مسجد جامع بیشتر کرده است.