خزرتیترخبر: رودخانه‌ای خروشان از میانه شهرهای سوادکوه می‌گذرد، تصور گذر رودخانه از میانه شهرهایی که گرداگرد آن تپه و درخت است، ذهن آدمی را به این معطوف می‌دارد که بی‌گمان چنین شهرهایی سراسر زیبایی هستند اما در شهرهای شهرستان سوادکوه واقعیت به گونه دیگری است.

اگر بسیار به این شهرها نزدیک شوی، آنقدر که چند صد متری را در حاشیه رودخانه گام برداری، به این نتیجه خواهی رسید که این رودخانه به جای زیبایی، چهره شهر را زشت کرده است؛ چرا که همه و همه، این رودخانه را همچون زباله‌دان متحرک و بزرگی دیده‌اند و برای خلاصی از آلودگی‌های محیط کار یا خانه خود، آنها را در این رودخانه تخلیه کرده‌اند.

آب گل‌آلوده، اولین چیزی است که توجه آدمی را به خود جلب می‌کند و اگر روزی از روزهای سال که تعدادشان بسیار کم است، رودخانه گل‌آلود نباشد؛ آنگاه زباله‌ها خودنمایی می‌کنند و اگر سیلی بیاید و زباله‌ها را با خود ببرد؛ کانال‌های شهری که فاضلاب‌های خانگی را به رودخانه‌ها می‌ریزند توجه آدمی را به خود جلب می‌کند، آلاینده‌هایی که با وجود شدت آسیب بیشتر همچون گل‌ولای رودخانه به چشم نمی‌آیند و کمتر به آن توجه می‌شود.

فاضلاب‌هایی که از خانه‌ها به کانال‌ها و سپس به رودخانه و از آنجا تا دریا پیش می‌رود و در مسیر انواع آلودگی‌ها را برای شالیزارها و مزارعی که از طریق آن آبیاری می‌شوند به ارمغان می‌آورد، این آلودگی تا شناگاه‌های سواحل پیش می‌رود، سواحلی که شاید در شهرهای آن سیستم تصفیه فاضلاب ایجاد شده اما در نهایت به دلیل عدم تصفیه فاضلاب در مناطق بالادست، باز همچنان از آلودگی‌های فاضلاب شهری رنج خواهند برد.

اینکه بخش بزرگی از آلودگی رودخانه تالار به واسطه ورود فاضلاب‌های خانگی است، امری است که رئیس شورای شهر پل‌سفید نیز بر آن صحه گذاشته و می گوید: تمام خانوارها بجز چاه‌های جاذب فاضلاب انسانی، بقیه موارد را مستقیما وارد رودخانه می‌کنند.

قدیری با اشاره به عدم ساماندهی فاضلاب شهری، ادامه داد: اکنون یکی از بزرگ‌ترین معضلات شهرستان در مناطق شیب‌دار، چاه‌های جاذبی است که مردم ایجاد کرده‌اند و خاک کم‌کم اشباع شده و رانش ایجاد می‌شود و زمین‌هایی که رانشی نبودند اکنون رانشی شده‌اند و دلیل آن چاه‌های جاذب است.

وی، باوجود آنکه یکی از عوامل گل‌آلود بودن آب را شست‌وشوی خاک بر اثر باران در مناطق بالادست عنوان کرد اما عقیده دارد که این تنها عامل نبوده و در کنار آن پساب کارخانه‌های شن‌وماسه در تنگه خطیرکوه نیز موثر هستند چرا که وقتی طی چند روز بارانی نباریده تا شستشویی در مناطق بالادست باشد، آب رودخانه همچنان گل‌آلود است.

این امر که فاضلاب‌های خانگی وارد رودخانه می‌شود تنها مختص شهر پل‌سفید نبوده و در شهر زیراب نیز وضع به همین منوال است.

علی سبحانی، از عوامل مهم آلودگی رودخانه تالار را فاضلاب‌های شهری برشمرد و در رابطه با پیگیری‌های انجام شده در رابطه با احداث تصفیه فاضلاب شهری گفت: در دوره اول شورا که عضو شورا بوده‌ام، از وزیر وقت نیرو درخواست تصفیه‌خانه فاضلاب شهری را داشته‌ایم و پیگیری‌هایی انجام و قرار شد که مطالعات اولیه انجام شود اما در دوره‌های بعدی شورا این امر پیگیری و انجام نشد و اخیرا باز پیگیر بوده‌ایم اما مدیرکل آبفا شهری گفتند که از لحاظ بودجه توانایی انجام آن را ندارند.

رئیس شورای شهر زیراب در رابطه با الزام وجود چاه جاذب برای فاضلاب خانگی علاوه بر فاضلاب انسانی، گفت: در حال حاضر چنین الزامی برای کسب پروانه وجود ندارد اما با نامه بهداشت برای استعلام از آنها در هنگام اخذ پروانه، این امر را نیز می‌توان لحاظ کرد.

وی همچنین، عمده آلودگی فیزیکی رودخانه را ناشی از سنگ‌شکن‌های جاده خطیرکوه دانست و گفت: با هجمه و فشار مردم منطقه، کشاورزان و برخی ادارات همچون شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها یک سالی است که محیط‌زیست آنها را تحت فشار قرار داده و کمی رعایت می‌کنند اما این رعایت صددرصدی نبوده و بعضا در ایام تعطیلات سنگ‌شکن‌ها کار خود را انجام می‌دهند.

سبحانی، بخش دیگر آلودگی‌ها را ناشی از کارخانه زغال‌شویی آزادمهر عنوان کرد و افزود: با وجود تلاش محیط ‌زیست، هنوز هم آلودگی وجود دارد که برای سلامت بسیار خطرناک است.

ابراهیم فلاحی رئیس اداره محیط زیست سوادکوه با بیان اینکه به رودخانه تالار هجمه‌های زیادی وارد است و حتی فاضلاب‌های انسانی نیز در آن تخلیه می‌شود، افزود: حدود یک سوم از آب رودخانه تالار، فاضلاب‌های خانگی است و چنان این آلودگی‌ها بالا است که دریا نیز از آن متاثر شده و شناگاه‌های نزدیک به مصب رودخانه‌ها، آلوده بوده و دارای پرچم زرد هستند.

رئیس محیط ‌زیست شهرستان سوادکوه عمده دلیل آلودگی فیزیکی رودخانه تالار را ناشی از بارندگی و فرسایش خاک در مراتع و مناطق بالادست دانست و افزود: این امر موجب شده تا آب رودخانه در اکثر اوقات گل‌آلود باشد، حتی هنگامی که ده تا ۱۵ روز از زمان سیل گذشته باشد.

وی با بیان اینکه امسال بر ای شرکت‌های سنگ‌شکن آلایندگی نداشته‌ایم و فاضلاب شهرک صنعتی شورمست نیز با وجود تصفیه‌خانه تقریبا به استانداردهای زیست‌محیطی نزدیک است، خاطرنشان کرد: دوستان ما در صنایع معتقد به رعایت موارد زیست‌محیطی نیستند و این کنترل شبانه‌روزی ما است که موجب شده تا این کار را انجام ندهند.

فلاحی با اشاره به انتقال آب برخی سرچشمه‌های رودخانه تالار به سمنان و کاهش دبی آب رودخانه، گفت: چون دبی آب بسیار کم است، کمترین آلایندگی خود را نشان می‌دهد و حتی برای استفاده کشاورزی نیز مناسب نیست.

وی با اشاره به تغییر سبک زندگی مردم به نسبت گذشته، افزود:اکنون هرکسی در خانه خود حمام دارد اما هیچ کس برای فاضلاب خانگی خود مانند حمام، شستن ظروف و لباس‌ها چاه جاذب ندارد و در سوادکوه روزانه ۵ میلیون لیتر فاضلاب داریم که بیشتر آن وارد رودخانه می‌شود.

رئیس محیط زیست شهرستان سوادکوه با بیان اینکه رودخانه تالار به دلیل ورود بیش از ظرفیت فاضلاب به آن،خاصیت خودپالایی خود را از دست داده است، افزود: در نتیجه، این آلودگی به ترتیب از پل‌سفید به زیراب و سپس شیرگاه و دیگر شهرهایی مسیر و در نهایت به دریا می‌رود.

فلاحی با اذعان بر اینکه تنها با حرکت قهرآمیز مشکل حل نمی‌شود، افزود:در یک دوره، در شهر شیرگاه، جلوی فاضلاب‌کش‌ها را برای تخلیه در رودخانه گرفتیم و نتیجه آن شد که فاضلاب‌ها از خانه‌ها بیرون زد و تمام منطقه را بوی تعفن فرا گرفت؛ چراکه فاضلاب‌کش‌ها جایی برای تخلیه ندارند و اگر در رودخانه تخلیه نشود در جنگل‌ها تخلیه خواهد شد که آن هم آسیب‌زا است و این امر ضرورت وجود تصفیه فاضلاب در شهرستان را بیش از پیش می‌کند.

وی با اشاره به اینکه ساماندهی فاضلاب وظیفه سازمان آبفا است، افزود: برای نظارت بر وجود چاه جاذب هم برای فاضلاب خانگی و هم انسانی در ساختمان‌ها به شهرداری‌ها نامه زده‌ایم اما چاه‌های جاذب برای مناطق شیب‌دار فایده نداشته و چاه خانه بالادست به خانه‌های پایین دست نشت می‌کند و از این‌رو، تنها راه حل ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب است و در نتیجه، این شهرها به دلیل شیب‌دار بودن اکثر مناطق، به نسبت سایر شهرهای استان اولویت بیشتری دارند.

فلاحی با بیان اینکه در جلسات متعدد ضرورت ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب در شهرستان به آبفا و فرمانداری مطرح شد، گفت:اما تنها پاسخ به ما این بود که در حال مطالعه هستیم و این درحالی است که در طی ۶ سال گذشته که در شهرستان حضور داشته‌ام، همین مطالعه در حال انجام بود اما حرکت عملیاتی انجام نشده است.

وی در رابطه با وجود زباله در رودخانه، با بیان اینکه امروز دیگری هر فردی می‌داند که زباله چه مشکلاتی دارد، افزود: با این‌حال هنوز شاهد هستیم که با وجود باکس زباله در شهر، مردم زباله خود را در کانال‌های آب و در رودخانه‌ها می‌ریزند و این امر بیانگر این است که کنترل آلودگی و حفظ محیط‌زیست تنها به یک دستگاه نیست و اگر همه دستگاه‌ها باهم باشند، باز هم کم می‌آورند مگر اینکه مردم نیز با آنها مشارکت کنند.

رئیس سازمان محیط‌زیست شهرستان سوادکوه با بیان اینکه یکی از اهداف امسال در سطح کلان کشور، بحث زیست‌محیطی بود و متولی محیط‌زیست، سازمان محیط‌زیست است، افزود: اما امسال سازمان برنامه‌وبودجه استان کم‌ترین اعتبار را برای ما در نظر گرفت و کم‌ترین تخصیص به ما داده شد.

در این میان، مسئله فاضلاب‌های خانگی بیشتر از هر سازمانی متوجه سازمان آبفا شهری است، سازمانی که وزارتخانه آن اجازه مصاحبه به مسئولان شهرستانی خود را نمی‌دهد تا پاسخگوی اقدامات انجام شده و نشده باشند.

رودخانه‌ تالار در مسیر، به‌عنوان زباله‌دانی متحرک از کوهستان تا دریا پیش می‌رود و تیرهای آلودگی را متر به متر به جان خریده و طی این سال‌ها چنان بی‌رمق شده که دیگر توانی برای خودپالایی برایش نمانده و نتیجه آنکه این آلودگی است که از رودخانه به شالیزارها و باغات می‌رود و گیاهان از آب آلوده تغذیه می‌کنند و در نهایت، تالار بی‌رمق‌تر و ویران‌تر به دریا می‌رسد و آنجا ماهیانی که در این آب می‌زیند و سرانجام این قصه آلودگی‌ها به سفره‌های خانه‌ها باز می‌گردند.