خزرتیترخبر: مازندران با حدود 215 هزار هکتار شالیزاری، حدود یک میلیون و 400 هزار تن شلتوک و 900 هزار تن برنج سفید تولید می‌کند که با تولید 42 درصد این محصول استراتژیک رتبه نخست کشور را دارد و بیش از 150 هزار بهره‌‌بردار این بخش در استان فعال هستند که عمدتا تک محصولی و وابسته به درآمد از فروش برنج می‌باشند.

مهم‌ترین عامل ایجاد انگیزه برای شالیکاران‌ جهت ادامه تولید و کمک به کشور برای خودکفایی که ظرفیت آن نیز وجود دارد، حمایت از شالیکاران است که در این امر کوتاهی زیادی از سمت دولت شاهد هستیم و در پی بی‌مهری به شالیکاران شاهد هستیم که حدود 50 هزار هکتار از بهترین زمین‌های شالیزاری مازندران در 2 دهه اخیر از چرخه کشت به ویژه در غرب مازندران خارج شده و با تغییر کاربری به دست ویلاسازانی‌ افتاد که با خرید زمین شالیزاری به قیمت ناچیز و ساخت ویلاهای‌ شیک و فروش به غیربومیان‌ انتفاع‌ کلامی بردند و در واقع ضربه کاری به تولید زدند و این امر موجب شد تا کشور نتواند به خودکفایی برنج‌ برسد و قطع وابستگی را اعلام کند.

در دورانی که تکنولوژی در کشاورزی حرف نخست را می‌زند هنوز زنجیره مکانیزاسیون برنج در مازندران تکمیل نشده و تا اینجا حدود 130 هزار هکتار شالیزار مکانیزه کشت می‌شود و البته برداشت مکانیزه وضعیت مناسبی دارد و 95 درصد با کمباین‌ برداشت می‌شود اما عدم تکمیل زنجیره موجب شده تا نیروی پیر دیگر توان کار و نیروی جوان انگیزه کشت سنتی را ندارند و با افزایش جهشی قیمت املاک در مازندران نیز شالیکاران را وسوسه می‌کند تا مرغوب ترین زمینها را بفروشند تا از کار سخت و طاقت فرسای شالیزاری رهایی یابند‌.

عدم حمایت دولت از شالیکاران فقط در زنجیره مکانیزاسیون نیست و از پشتیبانی نشدن در تهیه بذر و نهاده‌ها که بگذریم، وقتی شالیکار به خرمن می‌رسد ، با قیمت‌گذاری ناعادلانه و بدتر  از آن نخریدن‌ برنج توسط دولت و ماندن آن بر دست کشاورز خرمن نامیدی‌ آنها را فرامی‌گیرد و کشاورزی که یک سال تمام به درآمد حاصل از فروش برنج دل خوش کرده، به ناچار محصول خود را یا باید به دست دلالان بسپارد یا بر روی دست او بماند تا شاید دولت گوشه چشمی به آنها عنایت کند.

نائب رئیس برنج ایران با بیان اینکه از شالیکار تا شالیکوب‌ افرادی که در این چرخه فعال هستند همگان حلقه زنجیره برنج هستند، گفت: متاسفانه شنیده می‌شود که برخی‌ها با بیان اشتباه برخی از افراد این چرخه مثلا نیسان‌داران حامل محصول‌ یا شالیکوبی‌داران را دلال این بخش می‌دانند.

علی اکبریان با اشاره به اینکه همه افراد این حلقه کار و درآمد مشخص دارند و کمک حال تولید برنج در کشور هستند، افزود: بزرگترین دلیل برنج کشور دولت و نهادهای دولتی هستند که برای خرید برنج از الان تا مهر اقدام نمی‌کنند و  آبان زمانی که کشاورز مستأصل شده اقدام به خرید به قیمت پیشنهادی خودشان از کشاورزان و شالیکوبی‌ داران می‌کنند.

در شرایط کنونی حاکم بر برنج و البته افزایش قیمت آن در بازار که قیمت واقعی آن برای کشاورزان چیز دیگری است، نشان می‌دهد که واسطه‌‌گرایی این بخش بالا است و دولت و نهادهای دولتی خریدار برنج نیز در این میان بجای توجه و حمایت از شالیکاران، منتظر فرصت مناسب برای در اختیار گرفتن محصول به نازلترین قیمت هستند.

البته تا مادامی که برنج متولی خاصی در کشور نداشته باشد همین شرایط بر آن حاکم است و نیاز است تا سازمان برنج به صورت مستقل در کشور دائر شود تا تولی گری صفر تا صد را با استفاده از فعالین این بخش برعهده بگیرد.

احمد فخرآور مدیرعامل بزرگترین مجموعه فرآوری و بسته بندی برنج خاورمیانه نیز نیز با بیان اینکه حمایت دولت از این صنعت منفی است، گفت: با وجود اینکه ما سالانه ظرفیت فرآوری و بسته بندی تا 40 هزار تن را داریم و طرح توسعه مجموعه تا 60 هزار تن آماده است، اما دولت هیچ توجهی به این بخش ندارد.

فخرآور یکی از نیازهای واحدهای فرآوری برنج در مازندران را شالی دانست و تصریح کرد: بارها به مسئولین اعلام‌ کردیم که بجای برنج سفید نیاز کشور، برنج قهوای‌ وارد کنید تا کارخانه‌های شالیکوبی پس از فصل برداشت تعطیل نشوند. 

وی با بیان اینکه حتی به دنبال ساخت مجموعه ای در گیلان مشابه مجموعه‌ فعال ما در مازندران هستیم، افزود: از 5 سال گذشته تاکنون منتظر دریافت 30 میلیارد تومان تسهیلات بودیم که در برابر خرید بیش از 300 میلیارد تومانی برنج بسیار ناچیز بود اما آن را هم دولت پرداخت‌ نکرد تا طرح توسعه را کلید بزنیم.

سختی کار شالیزاری را فقط شالیکار می‌داند و تا روزی که دولت با نگاه حمایتی وارد شالیزار نشود اتفاقی برای خودکفایی برنج نخواهد افتاد.نیاز کشور به برنج سفید حدود 3 میلیون تن در سال است که حدود 2 میلیون و 500 هزار تن در داخل تولید می‌شود و نیاز کشور به واردات 500 هزار تن است که درصورت حمایت از شالیکاران شمالی، کشور به خودکفایی برنج دست خواهد یافت.

اما از آنجایی که بخش عمده شالیزاری های مازندران توان دوباره کشت برنج را دارند، به دلیل نداشتن آب زراعی کافی این عملیات محقق نمی‌شود.

میزان آب جاری رودخانه های مازندران حدود 4 میلیارد مترمکعب است که تنها حدود 320 میلیون متر مکعب آن ذخیره سازی و بقیه روانه دریا می‌شود که به دلیل عملیات کند سدسازی در مازندران به ویژه سد هراز بر روی رودخانه هراز ذخیره آبی مازندران از میانگین کشوری بسیار پایین است و همین امر موجب شده تا دوباره کشت برنج اتفاق نیافتد که هم موجب کاهش درآمد شالیکاران تک محصول و هم موجب تاخیر در خودکفایی شد.