خزرتیترخبر: بی گمان یکی از رویکردهای اقتصادی دولتها در دهه های اخیر گرایش بیش از پیش به صنعت توریسم بوده است، از اینرو می توان گفت ؛ صنعت توریسم در خلال سالهای اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار شده و روند شتابناکی را طی می نماید.

در سال 1950 تعداد گردشگران بین المللی 25 میلیون نفر و درآمد حاصله 1/2 میلیارد دلار بوده است این ارقام در سال 1994 به 528 میلیون نفر و درآمد حاصله نیز از مرز 321 میلیارد دلار فراتر رفت.

بنابراین انتظار می رود در سال 2020 گردشگران بین المللی به رقم یک میلیارد نفرو درآمد ناشی از آن به بیش از هزار میلیارد دلار بالغ گردد،گردشگری امروزه یکی از بزرگترین منابع تولید ناخالص ملی و اشتغال در دنیاست.

بطور کلی عدم تلاش در زمینه توسعه فعالیتی این چنین گسترده و توانمند که بخشهای صنعتی ، تجاری ، خدماتی و فرهنگی را به حرکت درآورده و از سوی دیگر موجد بزرگترین تحرک جغرافیایی در طول تاریخ زندگی بشر بوده باعث خسران زیادی است.

رشد شتابان صنعت توریسم در کشورهای پیشرفته نشان می دهد که کشور ما نيز باید تحرک تازه ای را در این زمینه آغاز کند.

اگر به گفته معاون دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی جاذبه های توریستی مازندران مانند معادن طلا هستند پس چگونه است که ما هنوز نتوانسته ایم راه را برای توسعه صنعت گردشگري در اين استان زرخيز هموار سازیم؟

آنچه مسلم است،استان مازندران با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی،شرایط مساعد طبیعی و اقلیمی، مجاورت با دریای مازندران، وجود سواحل طولانی و بي نظير، پوشش گیاهی مناسب،حیات وحش متنوع، رودهای متعدد، چشمه سارهای فراوان، آبهای معدنی، مناظر دلپذیر و پارکهای طبیعی، وجود آثار باستانی فراوان و صنایع دستی منحصر به فرد از قطبهای قوی صنعت گردشگری در ایران محسوب می شود.

 با این حال متأسفانه به دلیل وجود موانع بسیاری ، مازندران این سرزمین مستعد ، همچنان از استحصال منافع سرشار صنعت گردشگري عاجز است.

یکی از بزرگترین معضلات گردشگری مازندران، فقدان مدیریت یکپارچه و برخورد غیرتخصصی با این صنعت است.

واقعیت این است که به علت نبود مدیریت یکپارچه در صنعت گردشگری چه در سطح ملی و چه در سطح استانی تاکنون از ظرفیت های این صنعت به درستی استفاده نشده است.

به اعتقاد کارشناسان فقدان حضور تشکل های مردم نهاد گردشگری، نبود زیرساخت های مناسب در بخش پذیرایی و اقامتی، وجود زباله، نبود جاذبه های مناسب با استانداردهای بین المللی، تخریب بافت های فرسوده و قدیمی، نبود اطلاعات دقیق از ورود و خروج گردشگران و آمار متناقض و موازی کاری، بوروکراسی اداری، نبود تعامل بین دستگاه های ذیربط و نبود حمایت جدی از سرمایه گذاران واقعی از جمله چالش های فراروی صنعت گردشگری  در مازندران است.

همچنین نبود مراکز درمانی با استاندارد جهانی، نبود توسعه پایدار، بالا بردن تعرفه خدمات گردشگری، نبود راهنمایان مجرب توریستی، فقدان سرویس های بهداشتی مناسب در جاده ها، نبود نظارت جدی بر بازار در ایام اوج سفر، نبود طرح جامع و برنامه آمایش سرزمین با تاکید بر صنعت گردشگری و نبود ساز و کارهای مناسب تبلیغی از جاذبه ها و معرفی آن در رسانه های داخلی و خارجی از دیگر مشکلات پیش روی صنعت گردشگری در مازندران است.

از سوی دیگر، بی توجهی آژانس های مسافرتی و مراکز تفریحی خرد و کلان به نمایشگاه های تخصصی گردشگری بین المللی و نیز بی توجهی به آموزش و توانمندسازی کارکنان مراکز گردشگری به همراه نگاه فانتزی و فرافکنی در پاسخگویی به مشکلات گردشگری در کنار مدیریت ضعیف و بی برنامه که حرف درمانی و ارائه آمارهای فله ای وجهه بارز آن است از دیگر مشکلات بخش گردشگری در مازندران است.

آنچه مسلم است بیشترتلاشهای انجام شده در بخش گردشگری مازندران بصورت شعار ونمادین اتفاق می افتد زیرا به جای این که متخصصان امر پای کار باشند، به خاطر نگاه عوامانه و غیر تخصصی مدیریت کنونی، بیشتر به جنبه تبلیغاتی آن توجه می شود که دستاوردی از اینگونه روشها نصیب استان نمی شود.

بررسی ها نشان می دهدگاهی به جای حمایت از سرمایه گذاران واقعی، از افراد فاقد اهلیت در صنعت گردشگری که مدعی ساخت پروژه های ملی هستند، حمایت می شود که یکی از نمونه های بارز اینگونه مناطق که با هدف توسعه اشتغال و سرمایه گذاری توریستی به بخش خصوصی واگذارشد در زیباترین ساحل دریای مازندران در شهرستان جویبار واقع می باشد.

شرکت «ساحل قناری» بیش از 20 سال است 25 هکتار از باارزش ترین اراضی ساحلی این منطقه را با هدف ایجاد زیرساختهای مدرن صنعت گردشگری نظیر ویلا و هتل تملک نموده که با وجود استفاده از تسهیلات بانکی ،پیشرفت فیزیکی موجود هرگز قابل توجیه نبوده که این وضعیت مصداق بارز فرصت سوزی در بخش گردشگری مازندران است.

افزون براین، تصرف 600 متر از نوار ساحلی و ساخت و ساز غیر منطقی این شرکت در عمق 120 متری دریا و همچنین در حریم 60 متری ساحل که در تضاد کامل با مصوبات هیئت دولت است ،چالشی است که علی رغم اعتراضات موجود با حمایت تمام قد مدیرکل گردشگری استان همچنان ادامه دارد.

واقعیت این است که گاهی افراد و شرکت ها با هدف دریافت وام کلان بانکی و تملک اراضی، تبلیغات کاذبی را در رسانه ها مبنی بر ساخت مجتمع های تفریحی و گردشگری کلید می زنند در حالی که این طرح ها خیالی بوده و هرگز در عمل اتفاق نمی افتند.

آنچه مقامات ارشد استان و مهمتر از همه نمایندگان مردم در خانه ملت باید بدانند این است که استان مازندران می تواند در صورت اصلاح مدیریت به قطب گردشگری تخصصی در حوزه های سلامت، دریایی، روستایی، مزرعه ای، طبیعت گردی و فرهنگی تبدیل شود.

تحقق این موارد مهم فقط با عمل و مدیریت جهادی در صنعت گردشگری استان و نه با ژستهای روشنفکرانه و جلسات تکراری و نمایشی میسر می شود.

بررسی هاي در زمینه موانع توسعه توریسم در مازندران نشان می دهد که این صنعت در استان به تبع چالش هاي ساختاری موجود در سطح کلان از مشکلات عدیده ای رنج می برد و ساماندهی و بهینه سازی آن مستلزم برنامه هایی مدون و سنجیده و البته مدیرانی خوش فکر ، کارآمد و آینده نگر است.

تردیدی وجود ندارد ریشه بسیاری از معضلات موجود در بخش گردشگری مازندران را در عدم هماهنگی و روابط ناهمگون سازمانها و نهادهای عمل کننده به ویژه روزمرگی،بی برنامگی و ناکارآمدی مهمترین دستگاه مسئول یعنی اداره کل گردشگری،صنایع دستی و میراث فرهنگی باید جستجو کرد.

سازمانی که به اعتقاد بسیاری شهروندان و کارشناسان به دلیل مدیریت ضعیف، بود و نبود آن در فرآیند توسعه صنعت گردشگری و صنایع دستی و همچنین در صیانت از مواریث فرهنگی استان چندان تفاوتی نمی کند.

بطورکلی فقدان سند راهبردی و عدم برنامه ریزی اصولی و پایدار در راستاي توسعه صنعت توریسم  و همچنین عدم بهره وری بهینه از ظرفیتهای خدادادی در مازندران که بی گمان یکی از ظرفیتهای مهم تحقق اقتصاد مقاومتی در استان به شمار می رود ،چالش بزرگی در حوزه گردشگری مازندران است که مدیریت بی برنامه و ناکارآمد بر وخامت این وضعیت افزوده است.

*چند پرسش راهبردی از مدیریت گردشگری مازندران

براستی چه برنامه ای برای استفاده بهینه از قابلیت های بی بدیل و سودآور بخش گردشگری استان تدوین شده است؟

مهمترین راهکار برای بهره وری مناسب از ظرفیت های این بخش کدام است؟

چرا اغلب مناطقی که بعنوان نمونه گردشگری در قالب پروژه های سفر هیئت دولت گذشته مصوب شده اند به فراموشی سپرده شده اند؟

برای ارتقای فرهنگ گردشگری و آموزش تعامل شهروندان با گردشگران چه برنامه ای تدوین شده است؟

چرا با وجود تأثیر منفی معضل عدم امحای بهداشتی زباله بر فرآیند جلب و جذب گردشگر تاکنون اقدام مؤثری در این راستا انجام نشده است؟

برنامه راهبردی توسعه صنعت گردشگری در استان چیست و آیا ضرورتها، الزامات و محدودیت های این صنعت در قالب تحلیلی سیستمی آنالیز شده است؟

برای جلب و جذب گردشگران خارجی که بر اساس تمامی نظرسنجی ها مشتاق حضور در مازندران و استفاده از چشم اندازهای بی نظیر این استان می باشند، چه اقدام مؤثری در دستور کار قرار دارد؟

چرا مازندران با وجود سه هزار جاذبه گردشگری طبیعی و فرهنگی ، 338 کیلومتر نوار ساحلی زیبا ، گستره های وسیع و چشم نواز جنگلی و کوهستانی و بیش از 800 اثر تاریخی ثبت شده ، هنوز نتوانسته از نعمت داشته هایش به درستی منتفع شود؟

خلاصه اینکه اگر این ظرفیتهای اقتصادی در اختیار و مدیریت سایر استانها بود آیا اینگونه مورد بهره برداری قرار می گرفت؟!

بنابراین با عنایت به مفروضات فوق و چالش هایی که بخش گردشگری استان با آن مواجه می باشد، به نظر می رسد تجدید نظر در مدیریت این اداره کل در استان که مدیران کنونی آن جز توسل به شیوه های نخ نما شده برگزاری همایشهای نمایش گونه و ارائه آمارهای فله ای از حضور گردشگران وسرمایه گذاریهای کلان در بخش گردشگری و مهم تر از همه حمایت از سرمایه گذاران فرصت سوز ، هنری از مدیریت خود ارائه ننموده اند ، ضرورت اجتناب ناپذیر در گردشگری مازندران باشد.

آنچه استاندار مازندران به عنوان نماینده عالی دولت باید بداند این است که با اسم های بزرگ هرگز نمی توان کارهای بزرگ انجام داد و بزرگ بودن تنها در نام و نشان نیست .

بلکه فکر بزرگ ، خلاق و نگاه بلند ،شرط مدیریت کارآمد و موفق در عصر دانایی محور است که متاسفانه مدیریت سازمان گردشگری استان علی رغم دارابودن خصوصیات ظاهری این ویژگیها و تلاش وافر برای قبولاندن این شرایط به شهروندان، از حیث معنوی و کاربردی با آن فاصله بسیار دارد که این ناکارآمدی در سیمای بخش گردشگری،صنایع دستی و میراث فرهنگی استان کاملا مشخص و ملموس است.