خزرخبر: زمانی‌که دلایل کم آبی یا بحران آب استان بررسی می‌شود، مسئولان دولتی دیواری کوتاه‌تر از کشاورزی پیدا نمی‌کنند، به گونه‌ای که عمده آب مصرفی استان را متوجه بخش کشاورزی می‌دانند،این مهم در حالی بیان می شود که تاکنون دلیل و ابزاری برای اثبات این ادعای ارائه نشده است.

هر چند مقدار مصرف آب کشاورزی از مصرف آب شرب بیشتر است اما تنها دلیل کم آبی و بروز بحران در منبع آبی نیست،چندی پیش نیز در همایش کمیته منطقه‌ای آبیاری و زهکشی مازندران یکی از دلایل مهم بروز کم آبی استان مصرف 80 درصد منابع آبی در کشاورزی اعلام شد که نگرانی‌هایی را در پی داشت.

مصرف 80 درصد منابع آبی استان در بخش کشاورزی

مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه 80 درصد منابع آبی استان در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود، تصریح کرد: این نوع مصرف موجب شده تا در تامین آب کشاورزی نیز با مشکل مواجه باشیم.

محمد ابراهیم یخکشی با بیان اینکه متوجه ضرورت استفاده آب در بخش کشاورزی هستیم، اظهار کرد: به همان میزانی که آب در سطح اراضی کشاورزی مصرف می‌شود، باید مدیریت شود تا تولید پایدار و مستمر داشته باشیم.

این مسئول، آب کشاورزی را نیازمند مدیریت مصرف دانست و تاکید کرد: آب در حوزه کشاورزی نباید بسته به نوع کشت مصرف شود، بلکه باید بسته به نوع ارقام مصرف شود.

کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی استان

بیان این مطالب موجب موضع‌گیری مسئولان سازمان جهاد کشاورزی مازندران شد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران در این خصوص بیان کرد: با برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های صورت گرفته مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش چشمگیری داشته است.

عزیزالله شهیدی فر، مازندران را نیازمند منابع آبی بیشتر دانست و اظهار کرد: سازمان جهاد کشاورزی در کنار افزایش تولید کشاورزی استان برنامه‌های مدیریت مصرف بهینه آب را نیز در دستور کار خود قرار داده است.

این مسئول، سیاست سازمان جهاد کشاورزی مازندران را در توسعه مکانیزاسیون کشاورزی دانست و خاطر نشان کرد: به دنبال این هستیم که با افزایش و بهبود مکانیزاسیون در کشاورزی کارایی مصرف آب را افزایش دهیم.

شهیدی فر با بیان اینکه کشاورزی مازندران در حالت گذر از حالت سنتی به مدرن است، اظهار کرد: در گذشته نشای برنج از فروردین ماه شروع و تا پایان خردادماه انجام می‌شد و مصرف آب نیز به گونه‌ای بود که در تمامی کانال‌های درجه 3 و 4 اراضی شالیزاری، آب به صورت مستمر جریان داشت.

وی افزود: اواخر شهریور ماه نیز برداشت صورت می‌گرفت هرچند در برخی از مناطق برداشت در مهر ماه انجام می‌شد.

کاهش مصرف آب در کشاورزی نیازمند مدیریت در مصرف متناسب با نوع کشت است

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه این پروسه در زمان داشت و برداشت، یک ماه کاهش یافته است، اظهار کرد: امروز نشا در اراضی شالیزاری تا پایان اردیبهشت ماه خواهد بود و 85 درصد از اراضی شالیزاری استان نیز تا پایان مردادماه برداشت می‌شوند که 10 درصد از این میزان نیاز به آب ندارند.

وی ورود تکنولوژی به کشاوری استان را موجب تسریع در مدیریت مصرف بهینه آب دانست و بیان کرد: 50 درصد باغات استان به صورت آبیاری تحت فشار و قطره‌ای سامان دهی شدند که کارایی مصرف آب را از 30 درصد به 80 درصد رسانده است.

وی وضعیت سم پاشی اراضی استان را مناسب ارزیابی کرد و گفت: قبلاً برای سم پاشی مزارع زراعی استان هزار لیتر آب در هکتار مصرف می‌شد که الان به 250 لیتر رسیده و جا دارد که به 10 تا 20 لیتر در هکتار برسد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران تاکید کرد: این حجم آبیاری از آب می‌تواند کاهش آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته باشد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران با تاکید بر عدم توسعه اراضی شالیزاری کشت دوم اظهار کرد: تا پایان برنامه ششم توسعه به همین 35 هزار هکتار اکتفا کردیم و این موضوع را به صورت جدی دنبال می‌کنیم، چون این روند وضعیت منابع آبی استان را تحت تاثیر خود قرار داده است.

دیواری کوتاه‌تر از کشاورزی پیدا نمی‌کنند

کارشناس ارشد کشاورزی با بیان اینکه مصرف آب کشاورزی از آب شرب بیشتر است، اظهار کرد: یقیناً کشاورزی بخش عمده از آب یک منطقه را به خود اختصاص می‌دهد، اما دلیل بروز بحران کم آبی و خشکسالی نیست.

فاطمه فلاح خاطر نشان کرد: چگونه در دیگر کشورها، که خودکفایی محصولات کشاورزی نیز وجود دارد، بحران کم آبی را به کشاورزی ربط نمی‌دهند اما در مازندران، مصرف عمده آب استان و دلیل کم آبی را در بخش کشاورزی می‌دانند.

وی افزود: مسئولان استان دلیل ناتوانی خود در علت یابی و عارضه یابی کاهش منابع آبی استان را متوجه بخش کشاورزی می‌کنند، چون دسترس‌ترین دلیل است!

توسعه کشاورزی با کاهش منابع آب همراه است

شاید دلیل عمده کم آبی و خشکسالی، بخش کشاورزی نباشد اما می‌تواند یکی از دلایل مهم این معضل باشد؛ چرا که در اکثر کشورهای توسعه یافته در ابتدای دست یافتن به خودکفایی، شاهد کاهش منابع آبی بوده‌اند.

چندی پیش مدیر کل هواشناسی مازندران نیز از کاهش 17 درصدی منابع آبی کشور به دلیل دست یابی به خودکفایی گندم خبر داد، که مورد تایید رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران قرار گرفت.

کاهش 100 میلیمتری بارش باران

دلاور حیدرپور با بیان اینکه دخالت بشر باعث کاهش باران در دنیا شده است، اظهار کرد: روزگاری مازندران بیش از 720 میلی متر بارش باران داشت که الان به 620 میلی متر رسیده و این، تبعات دخالت غیر منطقی بشر در طبیعت است.

وی با تاکید بر اینکه دست یابی به خودکفایی در محصولات کشاورزی کاهش منابع آبی را به همراه دارد، اظهار کرد: در تمام کشورهای دنیا وقتی به خودکفایی محصولات کشاورزی می‌رسند، با کاهش منابع آبی مواجه می‌شوند که امری طبیعی است.

وی افزود: برای حفظ دستآوردهای کشاورزی می‌بایست منابع آبی کشور حفظ و تقویت شود، الان برداشت از آب‌های زیرزمینی بیش از تغذیه سالانه و حدود 11 میلیارد متر مکعب است.

حیدرپور یکی از راهکارهای حفظ منابع آبی را مهار آب‌های سطحی و مدیریت مصرف آب کشاورزی دانست و اظهار کرد:دولت از صندوق ذخیره ملی 10 میلیارد دلار در اختیار وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو قرار داده تا بتوانند آب‌های مرزی را مهار کنند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران تصریح کرد:اقداماتی برای مهار آب‌های سطحی، افزایش عملکرد تولید با آبیاری تحت فشار و ارائه تسهیلات بلاعوض برای لاینینگ اراضی در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی است تا بتوان منابع آبی را حفظ و در مصرف آن مدیریت کرد.

موارد بیان شده نشان می‌دهد همچنان دلایل بروز کم آبی در استان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و باید بررسی کرد علل بروز کم آبی چه مواردی هستند و کدام یک در اولویت رسیدگی قرار دارند.

به نظر می‌رسد در کنار مصرف آب در بخش کشاورزی، کمبود سد، کمبود بارش باران و بالا رفتن دما و تبخیر از عوامل مهم کاهش منابع آبی استان است.